Λαϊκά παραμύθια της Χαλδίας του Πόντου. Ο χωρέτες ΄ς σο μοναστήρ
Εκ της συλλογής Α. Σουμελίδη
Είνας χωρέτες, ση κρεατινής την εβδομάδαν, ευρέθεν σ’ έναν μοναστήρ. Εκείν’ την εβδομάδαν οι καλογέρ έτρωγαν κι έπιναν. Ο χωρέτες σον ουρανόν ντ’ εράγεβεν σην γήν εύρεν-ατο. Όλεν την εβδομάδαν με τοι καλογέρτς εντάμαν έτρωγεν κι έπινεν, κι άμον ντ΄ελογαρίασεν, ασο μοναστήρ και καλλίον πουθέν ‘κ̆’ επορεί να ευρίκ’, κι’αγέτς πα εσέγκεν σο νούν-ατ’ ν’ απομέν’ εκεί. Εθάρρεσεν οι καλογέρ άλλο τιδέν δουλίαν ‘κ̆’ έχνε και πάντα τρώγνε και πίνε. Εδέβαν τ’ εμπονέσ̆τα̤ κι έρθεν η μεγάλ’ Δευτέρα.
Τη Μεγάλ Δευτέραν πριν ξημερώσνε επέραν-ατον κι επήγαν σην εκκλησίαν, εκιαπές δέβασμα και γονατοκλισίας. Ασήν εκκλησίαν σο κελίν κι ασο κελίν σην εκκλησίαν, από πουρνού ως το βράδο, μετάνα̤ς και γονατοκλισίας, πεινασμένος έπεσε κά. Την Τρίτ, ίντα̤ν εποίκαν την Δευτέραν, τιδέν οπίς ‘κ̆’ εφέκαν. Την Τετράδ ασόν λιμόν επόνεσεν η κοιλία τ’ και ‘κ̆’ επόρεσεν να σκούται ασο κρεβάτ. Οι καλογέρ’ άμον ντο ‘κ̆’ είδαν-ατον σην εκκλησίαν, έρθαν να τερούν ντ’ έπαθεν.
Εσέβαν απές σο κελίν, ατός κούζ και βαρκίζ : - η κοιλία μ’ …..η κοιλία μ’ !!!!
Ατώρα λαρώνω ‘σε, είπεν είνας καλόγερος, κι επήγεν εχουλίασεν ένα λαβάς, κι έρθεν να θέκι-ατο απάν σην κοιλίαν-ατ.
- Λελεύω σε, είπεν ατον, ατό απ’ έξ’ ευλογίαν ‘κ̆’ εφτάει, αποπές δώσμ’ατο.
Σο λημέρα 'κές εθέκαν το τραπέζ’ κι ατός πα εσκώθεν και με τη καλογέρτς εντάμαν έφαγεν. Που τα φαγία τη κρεατινής τ’ εβδομάδας ; Όλα ξεροφαγίας.
Την νύχταν ο χωρέτες κρυφά – κρυφά, εφέκεν κι έφυγεν ασο μοναστήρ. Σην στράταν που επέγνεν έρθεν ρά̤στια̤ έναν δύο παιδία ντο εσέγκαν έναν σ̆κοινίν σ’ είνος σ̆κυλίν γούλαν κι έσπινκαν να φουρκίζν-ατο,
- Παιδία, είπεν ο χωρέτες – μ’ εμπαίνετε ση σ̆κύλ το κρίμαν. Αν θέλετε να ψωφίζετ-ατον, στείλτ’ατον σο μοναστήρ.
Λεξιλόγιο :
Εμπονέσ̆τα̤ = η τελευταία Κυριακή της Απόκρεω. Πουρνού / πουρνό / πιρνί = πρωϊ. Κούζω και βαρκίζω = φωνάζω και τσιρίζω. Λαρώνω = θεραπεύω. Χουλιάζω = θερμαίνω – ζεσταίνω. Λαβάς = πίττα. Λελεύω ‘σε = να σε χαρώ. Λημέρα = μεσημέρι. Έρθεν ρά̤στια̤ = συνάντησε. Γούλα = λαιμός. Σπίγγω / έσπινκαν = έσφιγγαν. Φουρκίζω = πνίγω.
Πηγή : Ποντιακά φύλλα τεύχος 2ο - 1950
