Έξι ανέκδοτα της Σάντας (Σαντάς), του Πόντου. Του Ε. Αθανασιάδη Δημοδιδάσκαλου απο την Καστανιά Βεροίας.
Αρ’ ατώρα κόψον και τ’ ανέμ’ το είδος.
Ασ’ Ισ̆χανάντων Αρκουρής (ο λυκοπάππον τ’ Αβραάμ που έν' 'ς σο Βολοβότ), έναν Ανοιξές ημέραν εφορτώθεν χαρτώματα και εχπάστεν να πάει σ’ Ακρεπέγαδα, να στεγάζ’ το μαντρίν ατ’. Σ’ αχ̆ερώνια κιάν όνταν επέρεν, ερχίνεσεν να κρούει έναν πορανόπον.
Εκεί πλάν κεκά έτον έναν παρακλήσ’ αστέγαστον, Αέρτς. Σα υστερνά τα χρόν͜ια Ισ̆χανάντ’ όνταν ετα̤βγαλάευαν τοι Πινα̤τάντων τον Αέρ’, εκόλτσαν’ ατον Αε-Πνεμάτ. Ο ποπάς κι ένας δύ νομάτ’ επήγαν να φτάγνε παράκλησιν. Αρκουρή! Αρκουρή! εκούξαν ατόν, για φέρεν τα χαρτώματα να στεγάζομε κι εφτάμε παράκλησιν, κι εσύ πα ένα ξάϊ αναπαίεσαι. Αρκουρής επήεν σ’ εκεινούς κεκά, εθέκεν κα τα χαρτώματα και εστέγασεν τον Αέρ. Ασού ετελείωσεν η παράκληση, επεστέγασεν, εφορτώθεν τα χαρτώματα κι επήεν σ’ Ακρεπέγαδα εστέγασεν το μαντρίν ατ’. Εκείνο τη βραδήν κείται κά και ελέπ’ τον Αέρ σ’ όρωμαν ατ. “Αλήγορα τα χαρτώματα να φέρτς σον τόπον ατουν” είπεν ατόν. Σο μέρωμαν απάν εσκώθεν Αρκουρής, εξέβεν σ’ Ακρεπέγαδα, επεστέγασεν το μαντρίν ατ’ και έρθεν εστέγασεν τον Αέρ. Δέκα πόδαν ‘κ̆ι επρόφτασεν να φτάει και βού ου ου ου εξέβεν είνας δυνατός αέρας, έσκωσεν τα χαρτώματα και ετσ̆ιάλεψεν ατά σοι Πινα̤τάντων τα μεριάδας απάνκεκά. Αρ’ ατώρα (είπεν Αρκουρής), κόψον και τ’ ανέμ’ το είδος”. Έξι Ανέκδοτα της Σάντας (Σαντάς) του Πόντου, Ε. Αθανασιάδη Δημοδιδάσκαλου.
Ο Τιαρι͜άς και ο Ποπαπόστολον
Έναν ημέραν ο Τιαρι͜άς εξέβεν σ’ Ισ̆χανάντων να ξομολοησ̆κάται σον Ποπαπόστολον. Είπεν ατόν όλι͜α τ’ αμαρτίας ατ’, κι όνταν ετέρεσεν έγρινεν ο ποπάς και εσκώθεν να παίρ’ το ξύλον. “Μη αλιγορείς πάτερ να έχομε την ευχ̆ή σ’, άξον ‘με ας λέγω ‘σε και τα καλά μ’, και ύστερα ποίσον ντ’ εξέρτς”, είπεν.
Αέτσ’ άσπλαχνα ‘κ̆ι’ κλέφτω
Τη Ζαπούν ο Κωνσταντίνον ασοί Πινιατάντων επήεν στον Ποπά-Παντελή να ξομολοησ̆κάται. “Κωνσταντίνε, κλέφτς;” ερώτεσεν ατόν ο ποπάς. Ο Κωνσταντίνος ενούντσεν : “Να λέω ψέματα ΄κ̆ι’ κλέφτω, αμαρτίαν έν’, να λέω κλέφτω εντροπήν έν’, και είπεν: “Κλέφτω, πάτερ, να έχομε την ευχ̆ή σ’, άμα αέτς άσπλαχνα ΄κ̆ι κλέφτω”.
Αοίκον κιφάλ’ αέτς πρέπει ατό
Έναν Μοθόπωρον ο Παρμαξούϊς εκατήβεν σην Τραπεζούνταν και τον πουρνόν εκλώστεν σην Όλασσαν, ση Τεπετή τη Παύλονος. Όνταν έπεσεν κά, επέρεν το μαξιλάρ’ εθέκεν αφκά σα ποδάρ͜ια τ’ και το κιφάλ’ν ατ’ εθέκεν απάν’ ‘ς σα σανίδι͜α. “Ντ’έφτας μάστορ Απόστολε” είπεν ατόν ο Παύλον. Ο Παρμαξούϊς πα εκλώστεν είπεν ατόν: “Αοίκον κιφάλ’, ντο ενέγκασεν ατόσον, αβούτα τα ποδάρ͜ια αέτς πρέπει ατό”.
Ο Παλιόϊς ‘κ̆ι συνέρται ‘με
Ο Πουργάϊς ασ’ Άνθεν το χωρίον εγόρασεν πρόατα και ετάραξεν ατα με τη Παλιόζ. Ο Παλιόϊς έκλεφτεν ασή Πουργάζ τα πρόατα και καμμίαν κι επλεθύναν. Έναν ημέραν ο Πάρδον είπεν τον Πουργάζ: “Σύντεκνε, εσέν’ φαίνεται τα πρόατα ‘κ̆ι συνέρχουνταν, για χάσον ατα και γλύτωσον κι ασήν πελι͜αν ατούν”. Σύντεκνε, εκλώστεν είπεν ατόν ο Πουργάϊς, εμέν’ τα πρόατα συνέρχουνταν, ο Παλιόϊς ‘κ̆ι συνέρται ‘με”.
Ογώ αν ‘κ̆’ είμαι, εσύ ατές κ̆ι παίρ'τς
Ο Πισ̆τόφς και ο Τσ̆ιαχμάχς ασή Πιστοφάντων ερούξαν σην κρίς. Μίαν, δύο, τρία φοράς επήγαν σο Σαράϊ επουγαλεύταν. «Κούμπαρε», είπεν ο Πισ̆τόφς όνταν ίεψαν και επέγναν σο Σαράϊ να δίγνε τιακρίκ ντο ίεψαν. «Εμέν’ Πισ̆τόφ λέγνε ‘με, εσύ με τ’ εμέν’ ‘κ̆ι επορείς να ινα̤τλασ̆εύκεσαι». «Σύντεκνε, εκλώστεν είπαν ατόν ο Τσ̆αχμάχς, εμέν’ πα Τσ̆αχμάχ λέγνε ‘με, εγώ αν ‘κ̆’ είμαι, τ’ εσόν’ το πισ̆τόφ ατές κ̆ι παίρ’» Σαντά (Σάντα - Dumanlı, Gümüşhane) Ιστορία Λαογραφία Πολιτισμός. Χωριά, Τοπωνύμια, Ήθη, Έθιμα, Χοροί, Θρύλοι, Παραδόσεις, Πρόσωπα.
Έξι ανέκδοτα της Σάντας (Σαντάς), του Πόντου του Ε. Αθανασιάδη, Δημοδιδάσκαλου απο την Καστανιά Βεροίας. Πηγή: Ποντιακή Εστία (Φίλωνος Κτενίδου), τεύχος 1ον Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 1950
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
