Ιστορία της Κρώμνης απο της αλώσεως της Τραπεζούντας μέχρι της καταργήσεως των μεταλλείων (1462-1854)
Κάθε ένας που αλλαξοπιστούσε είχε το δικαίωμα να μεταχειρίζεται οποιονδήποτε χριστιανό όπως ήθελε, χωρίς να οφείλει λόγο σε κανένα. Ούτε ακόμη και αυτή η κυβέρνηση του επιβαλλόταν, αντιθέτως μάλιστα τον υποστήριζε και τον ενθάρρυνε κι από αυτή την αριθμητική υπεροχή των εξισλαμισθέντων δημιουργήθηκαν οι περίφημοι Τερέμπεηδες των μερών μας, η εξουσία των οποίων ξεκινά από τον 17ο αιώνα.
Η Ιστορία της Κρώμνης Α.Ι. Παρχαρίδου Ποντιακή Εστία τεύχος 46ον περίοδος 1462-1854. Να σημειώσουμε εδώ ότι υπήρξαν και Τερέμπεηδες οι οποίοι προήλθαν από τους αλλαξοπίστους, αλλά αυτοί ήσαν ελάχιστοι. Οι Τερέμπεηδες ήσαν οι φανατικότεροι και αγριότεροι γνήσιοι τούρκοι. Στις αρχές του 17ου αιώνα λέγεται ότι ο Σουλτάνος Μουράτ ο Δ’ εκστρατεύσας κατά της Βαγδάτης πέρασε από τα οροπέδια της Κρώμνης και κατέλυσε στο Μετζίτ Μπογάζ. Κατά τα μέρη εκείνα έβοσκε το ποίμνιο του ένας νέος από την Κρώμνη ο οποίος ονομαζόταν Κέντζ Οσμάν. Τον νέον αυτόν ο σουλτάνος Μουράτ τον συμπάθησε για το αφελές του ύφος αλλά και για την ευφυία του και τον παρέλαβε μαζί του στην εκστρατεία. Εκεί όμως στη Βαγδάτη ο Κέντζ Οσμάν ενώ πολέμησε με γενναιότητα, ανδραγαθήσας εγονεύθηκε. Ο δε θάνατός του λύπησε ιδιαιτέρως τον σουλτάνο, ο οποίος επιστρέφων από την ευτυχή εκείνη εκστρατεία θέλησε να ευεργετήσει την οικογένειά του. Έτσι έστειλε πολλά υφάσματα από αλχάζ στη μητέρα του Κέντζ Οσμάν (εξ’ ου εκλύθηκε η ενορία εκείνη Αλχαζάντων), ύστερα ο ίδιος μετέβη στην φτωχική καλύβη της γυναικός εκείνης όπου της ανήγγειλε τον ένδοξο θάνατο του γιου της και υποσχέθηκε να της δώσει ό,τι και αν ήθελε, ό,τι κι αν του ζητούσε. Εκείνη όμως επειδή δεν είχε πλέον κανένα συγγενή τον παρακάλεσε να παραχωρήσει τα οροπέδια της Κρώμνης με αυτοκρατορικό γράμμα στο χωριό της, ώστε κανείς ξένος να μην μπορεί να τα σφετεριστεί. Ο σουλτάνος αμέσως εξέδωσε το ανάλογο φιρμάνι, του οποίου όμως όπως και άλλων φιρμανίων μεταγενέστερων σουλτάνων που αφορούν στα παρχάρια, αγνοούμε τον κάτοχό τους. Ο Σουλτάν Μουράτ προς τούτοις έδωσε μεγάλη ώθηση στις μεταλλουργικές εργασίες του κράτους. Διοργάνωσε τη διοίκησή τους και παραχώρησε πολλά προνόμια και πολλές ελευθερίες στους εργαζόμενους στις μεταλλειοφόρους περιφέρειες. Η αληθινή όμως δόξα της Κρώμνης αρχίζει από την εποχή της εμφανίσεως των Τερέμπεηδων μέχρι της καταλύσεως των μεταλλείων. Οι διάφορες επιθέσεις των Τερέμπεηδων αυτών κατά των χριστιανών ανάγκασαν πολλούς φιλήσυχους να καταφύγουν πάλι σε απόκεντρα μέρη της Κρώμνης, η οποία και αυτή είχε τους Τερέμπεηδες της. Αλλά οι Τερέμπεηδες της Κρώμνης ήταν «κρυφοί», ως εκ τούτου, κανένα κίνδυνο δεν διέτρεχαν οι χριστιανοί. Εξάλλου δε και τα μεταλλεία άρχισαν να καταλαμβάνουν διαστάσεις σεβαστές και οι αρχιμεταλλουργοί ισχυροποιήθηκαν πολύ τόσο στην περιφέρειά τους όσο και στην Κωνσταντινούπολη.
Ιστορία της Κρώμνης – Α.Ι. Παρχαρίδου Πηγή: Ποντιακή Εστία. Από της αλώσεως της Τραπεζούντας μέχρι της καταργήσεως των μεταλλείων (1462-1854) - Συνέχεια από το 46ον τεύχος.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
