Οι Σατίρζατέδες ή Σατήρογληδες των Σουρμένων της Τραπεζούντας του Πόντου κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821
Αγαπητέ κύριε Φίλωνα κτενίδη. Η οικογένεια Σατίρζατέ ή Σατίρογλη υπήρχε και υπάρχει στα Σούρμενα στην ενορία Κελόνσα η εξισλαμισθείσα στον τουρκομαχαλά και η χριστιανική στο ρωμαιομαχαλά εκ της οποίας κατάγονται οι λεγόμενοι Σωτήρογλη η σημερινή οικογένεια Σωτηριάδη.
Οι Σατιρζατέδες ή Σατήρογληδες των Σουρμένων της Τραπεζούντας του Πόντου κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821. Όταν πριν από 200 περίπου χρόνια επιβάλλονταν οι τελευταίοι βίαιοι εξισλαμισμοί ένας από τα δυο αδέρφια, ο νεότερος, ναυπηγός στο επάγγελμα προκειμένου να σώσει την οικογένειά του από τον εξισλαμισμό, κατέφυγε με κάμποσους άλλους σε ένα πυκνό δασώδες και απροσπέλαστο μέρος της Άνω Κελόνσας και διεφύλαξε την πίστη του. Τούτου απόγονοι είναι οι σημερινοί Σωτήρογλη ή Σωτηριάδηδες οι οποίοι ακολουθούν και τελειοποιούν το ναυπηγικό επάγγελμα, μεταξύ των οποίων είναι και ο εγκατεστημένος επιστήμονας ναυπηγός Σωτηριάδης στον Πειραιά και ο οποίος έγραψε στην Ποντιακή Εστία το άρθρο με τίτλο «Οι ναυπηγοί του Πόντου». Ο δε μεγαλύτερος αδερφός ο οποίος είχε μεγάλα παιδιά και πολυμελή οικογένεια, ναυτικός και αυτός στο επάγγελμα χωρίς άλλο πόρο ζωής υποκρίθηκε ότι δέχτηκε τον ισλαμισμό στα φανερά, όμως παρέμεινε κρυφά γνήσιος χριστιανός όπως τόσοι άλλοι. Ένα από τα παιδιά του εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, άλλο στην Τραπεζούντα και ο ίδιος με τα μικρότερα παιδιά του έμεινε στην Κελόνσα εξακολουθώντας το ναυτικό επάγγελμα. Από αυτούς τους Σατίρζατε καταγόταν και ο ταξιδεύων ως δεύτερος πλοίαρχος επι πολλά έτη με τα καράβια του παππού και προπάππου μου ονόματι Οσμάν Ρεϊζ (βλέπε στην Ποντιακή Εστία). Εγώ ο ίδιος κατά τα έτη 1879-1881 παιδί τότε 7-8 χρονών θυμούμαι τους γηραλέους άνδρες με τις υπερήλικες γυναίκες τους όταν ερχόντουσαν στα σπίτια μας και μαζί με τους θείους και με τις θείες πήγαιναν στην εκκλησία κατά την μεγάλη εβδομάδα. Οι ίδιοι διηγούνταν στους δικούς μας ότι είχαν συγγενείς στην Τραπεζούντα και στην Κωνσταντινούπολη πολύ πλούσιους και ισχυρούς. Ένας λοιπόν από αυτούς τους εκ Τραπεζούντος Σιατίρζατε ή Σιατήρογλη ήταν αναμφισβήτητα και ο οσμάν Πασάς, ο οποίος ακριβώς διότι διατηρούσε στις φλέβες του το ελληνικό αίμα, έσωσε τους Ρωμαίους χριστιανούς κατά την 25η Μαρτίου του 1821, όπως περιλαμβάνει το άρθρο σας «θρύλοι και ιστορίες» στο 51ο τεύχος (Μάρτιος 1954) της Ποντιακής Εστίας. Σούρμενα Πόντου. Ιστορία - Γεωγραφία - Αποικισμός - Γλώσσα & Πολιτισμός
Ο Υμέτερος Ν. Χ. Θειόπουλος
Οι Σατιρζατέδες ή Σατήρογληδες των Σουρμένων της Τραπεζούντας του Πόντου κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821 - Ποντιακή Εστία τεύχος 52ον - Θεσσαλονίκη 1954 - Ν.Χ. Θειόπουλου
Ποντι(α)κή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
