• Home
  • Ιστορία
  • Μετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη Ρωσία

Μετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη Ρωσία

Μετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη ΡωσίαΗ πρώτη μεγάλη μετατόπιση πληθυσμών από τον Πόντο στη Ρωσία έγινε το 610 μ.Χ. κατόπιν συμφωνίας της Ρωσικής Κυβέρνησης με τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ηράκλειο, για την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων μεταλλίου τα οποία υπήρχαν στον Καύκασο και αλλού, και τα οποία έμεναν ανεκμετάλλευτα διότι οι Ρώσοι δεν γνώριζαν τον τρόπο εξόρυξης και εκμετάλλευσης.

Γι' αυτό οι πρώτοι μετανάστες Έλληνες Πόντιοι, ήταν επαγγελματίες μεταλλωρύχοι, και οι οποίοι εγκαταστάθηκαν με τις οικογένειες τους στην περιοχή Αχταλά, σε απόσταση 80 χλμ. απ' την πρωτεύουσα της Γεωργίας την Τιφλίδα. Από τους Γεωργιανούς ιστορικούς αναφέρεται ότι εκεί χτίστηκε και ο πρώτος ιερός ναός της Θεοτόκου δείγμα και αυτό της πίστης των Ελλήνων Ποντίων στα Χριστιανικά ιδεώδη. 

Η πρώτη αυτή μετανάστευση πληθυσμών και όλες οι άλλες οι οποίες ακολούθησαν δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές που έγιναν μετά το 1461 με την πτώση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας.
Από την επόμενη ημέρα της υποδούλωσης άρχισε η άτακτη φυγή των Ελλήνων Ποντίων, όσων φυσικά οι δυνάμεις το επέτρεπαν, ώστε να γλιτώσουν από την μανία των Τούρκων. Οι ατελείωτες ορδές των κατακτητών θέλοντας να χορτάσουν τις κτηνώδεις ορέξεις τους τις οποίες χρόνια τώρα φύλαγαν στα κατάβαθα της θολωμένης ψυχής τους και πολεμώντας για τον αφανισμό των απίστων, όπως αυτοί πίστευαν, δεν μπορούσαν να μην εκμεταλλευτούν την ευκαιρία αυτή που τους δόθηκε, και που τόσο καιρό περίμεναν. Εκεί φάνηκε όλη η αγριότητα που φώλιαζε μέσα στα άδυτα της μαύρης ψυχής τους, απέναντι σε έναν λαό αποδεκατισμένο από τους αλλεπάλληλους πολέμους. Υποτάσσοντας λοιπόν το τελευταίο φρούριο της Χριστιανοσύνης, το έσχατο προπύργιο της Ελευθερίας που ήταν η Τραπεζούντα, άνοιγε πλέον ο δρόμος για την καθυπόταξη και όλων των άλλων φυλών, οι οποίες προγενέστερα ήταν σύμμαχοι των Κομνηνών και τύχαιναν της προστασίας τους. Μετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη ΡωσίαΜετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη ΡωσίαΈτσι πολλοί από αυτούς τους κατοίκους των περιοχών αυτών προσπαθώντας να σώσουν την ζωή τους και ότι άλλο μπορούσαν, μεταναστεύουν στο εσωτερικό της χώρας και δια μέσου υψηλών βουνών για να αποφύγουν την προσοχή των Τούρκων φθάνουν και εγκαθίστανται σε μέρη απρόσιτα και απομακρυσμένα, όπου «φωνή αλέκτορος δεν ηκούσθη ποτέ» όπως μας μεταφέρει ο ιστορικός. Εκεί ορισμένοι μετά από πολλά χρόνια πέθαναν μη μπορώντας να αντέξουν πλέον την ταλαίπωρη αυτή ζωή, άλλοι δε αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν και σιγά σιγά να αφομοιωθούν μέσα στους αυτόχθονες πληθυσμούς, για να αποτελούν και αυτοί ένα μέρος των κρυπτοχριστιανών αναμένοντας και αυτοί την πολυπόθητη ημέρα της Αναστάσεως του Ποντιακού Έθνους. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού παίρνει τον δρόμο της μετανάστευσης προς την Ρωσία και μάλιστα στις περιοχές του Καυκάσου και της Κριμαίας. Την εποχή αυτή η οποία αποτελεί την πρώτη περίοδο των αναγκαστικών μεταναστεύσεων εγκαταλείπουν την πατρίδα τους περί τις 150.000 Ελλήνων Ποντίων κάθε ηλικίας και φύλου, μη μπορώντας να υπομείνουν τα μαρτύρια των βαρβάρων αλλόθρησκων. Και σαν να μην έφτανε το μίσος των Τούρκων κατακτητών, το 1806 έχουμε την εξέγερση των δυσαρεστημένων Τερεσεγήδων των Λαζών κατά της Τουρκικής κυβέρνησης (εσωτερική υπόθεση βέβαια της Τουρκίας, αλλά θύματα της και πάλι οι Έλληνες Πόντιοι οι οποίοι υπέστησαν τις ληστρικές τους ενέργειες).

Η δεύτερη περίοδος της μετανάστευσης και η πλέον πολυάριθμη αρχίζει το 1821 με την επανάσταση των Ελλήνων, συνεχίζεται με τους τρεις Ρωσοτουρκικούς πολέμους και φτάνει μέχρι το 1866 με τον τερματισμό του Κριμαϊκού πολέμου. Κατά την περίοδο αυτή η οποία αναφέρεται με τα μελανότερα χρώματα από τους Έλληνες Πόντιους ιστορικούς, η φυλή μας δέχεται τα πλέον απάνθρωπα και ύπουλα χτυπήματα. Το μίσος των Τούρκων κατά των Ελλήνων για το θάρρος που είχαν να σηκώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ευνόητο ήταν ότι θα ξεσπούσε στον υπόδουλο Ελληνισμό του Πόντου ο οποίος πλήρωσε με το μεγαλύτερο τίμημα αυτόν τον ξεσηκωμό του Γένους. Οι Τούρκοι βλέποντας ότι αρχίζει η Ευρώπη να ενδιαφέρεται κατά κάποιο τρόπο για την τύχη των υπόδουλων Ελλήνων και καταλαβαίνοντας ότι χάνουν τις υπηρεσίες ενός υπηρέτη λαού, στρέφονται κατά των Ελλήνων Ποντίων οι οποίοι κλεισμένοι στα στενά όρια της Ποντιακής γης, δέχονται τη μανία των Τούρκων μη μπορώντας να αντιδράσουν υπομένοντας τα πάνδεινα από τον στυγνό δυνάστη. Η κάποια βοήθεια που άλλοτε είχαν οι Έλληνες Πόντιοι από τη Ρωσία με την μεσολάβηση των προηγούμενων μεταναστών, ανακόπτεται διότι την εποχή αυτή αρχίζουν οι Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι οι οποίοι συμβάλλουν και αυτοί στη συρρίκνωση ακόμη περισσότερο του ποντιακού πληθυσμού με την μετανάστευση στην ομόθρησκη Ρωσία. Κατά τους πολέμους αυτούς οι οποίοι αρχίζουν το 1829 μέχρι το 1866, τα χωριά και οι πόλεις των Ελλήνων Ποντίων γίνονται στόχος των διερχόμενων Τουρκικών στρατευμάτων. Οι ατελείωτες στρατιές των αλλόθρησκων ξεκινώντας από τα βάθη της Ασίας για τα πολεμικά μέτωπα του Καυκάσου, κατόπιν υποδείξεων των αξιωματικών και αυτής της Τουρκικής κυβέρνησης, διανυκτερεύουν στα σπίτια των άτυχων Ελλήνων Ποντίων οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να προσφέρουν κάθε υπηρεσία στους αιμοβόρους τούρκους στρατιώτες. Από τη στιγμή που πατούσαν το πόδι τους σε κάθε ποντιακό σπίτι, θα έπρεπε οι απάνθρωπες ορέξεις τους να χορτάσουν από τους φτωχούς και δύστυχους ανθρώπους του. Είναι αμέτρητες οι περιπτώσεις που γονείς υποχρεώθηκαν να φέρουν μπροστά τα ανήλικα παιδιά τους, αγόρια και κορίτσια για να ικανοποιήσουν τις κτηνώδεις απαιτήσεις αυτών των βάρβαρων. Και ποιος ήταν ο άμοιρος αυτός γονιός που θα αντιστεκόταν σε τέτοιες παράλογες και απάνθρωπες απαιτήσεις ; Ήταν ανυπεράσπιστος και αβοήθητος όταν ο αλλόθρησκος του έβαζε το σκληρό δίλημμα, την κόρη σου, την γυναίκα σου ή τη ζωή σου. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, την επόμενη ημέρα επιστρατεύονταν άνδρες, γυναίκες ακόμη και παιδιά, για να σύρουν τα φορτωμένα κάρα με τα πολεμοφόδια, τα τηλεβόλα, πάνω στα απόκρημνα βουνά μέχρι την πρώτη γραμμή του πολέμου ξυπόλητοι, διότι τα υποδήματα τους τα έπαιρναν οι Τούρκοι στρατιώτες, όπως και τα ρούχα, αλλά και νηστικοί διότι δεν τους δίνονταν φαγητό και πώς να τους δοθεί βέβαια αφού δεν υπήρχε ούτε για τους στρατιώτες. Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι Έλληνες Πόντιοι εγκατέλειψαν την πατρική γη είναι και ο παρακάτω. Οι Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι οι οποίοι κράτησαν αρκετά χρόνια πάντοτε είχαν και τη δικαιολογία ότι γίνονταν για την προστασία και απελευθέρωση των Χριστιανών της Τουρκίας. Το αιτιολογικό όμως αυτό ήταν και η αρχή διώξεων και νέων μαρτυριών για τους Χριστιανούς, διότι αυτοί ήταν η αιτία, όπως έλεγαν οι Τούρκοι για το μεγάλο κακό που γινόταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και μέχρι να σταματήσει η κατάσταση αυτή κατόπιν πολλών παρεμβάσεων των δύσμοιρων Επισκόπων, νέοι διωγμοί άρχιζαν διότι νέες αφορμές αναζωπύρωναν το Οθωμανικό μίσος. Αυτό όμως το οποίο γινόταν εν αγνοία των δύστυχων Ελλήνων, αυτή δηλαδή τη συμπαιγνία των δύο εμπόλεμων, δηλαδή των Ρώσων και των Τούρκων, κανείς τους τότε δεν την είχε αντιληφθεί. Η Τρίτη και τελευταία περίοδος της μετακίνησης των Ελλήνων Ποντίων προς τη Ρωσία άρχισε το 1918 όσο διαρκούσε ο Ευρωπαϊκός πόλεμος και τελείωσε το 1922. Το 1918 και κυρίως τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο αποχωρώντας τα ρωσικά στρατεύματα από τα κατεχόμενα τουρκικά εδάφη λόγω της γνωστής επανάστασης στη Ρωσία κατά του Τσάρου, εγκαταλείπουν συγχρόνως και τον Ελληνικό πληθυσμό στην μανία των Τούρκων για τα όσα είχαν προηγηθεί. Μετανάστευση των Ελλήνων του Πόντου στη ΡωσίαΒλέποντας οι Έλληνες Πόντιοι ότι άλλη ελπίδα δεν υπήρχε γι' αυτούς αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν τα οπισθοχωρούντα ρωσικά στρατεύματα αποφεύγοντας έτσι τον αργό θάνατο που σίγουρα τους περίμενε. Πόλεις και ολόκληρα χωριά πήραν για τελευταία φορά το δρόμο της μετανάστευσης αναζητώντας νέα πατρίδα για το μέλλον της άτυχης αυτής φυλής. Με το τέλος του Ευρωπαϊκού πολέμου και αφού κατά κάποιο τρόπο παγιώθηκαν τα πράγματα βρίσκουμε να κατοικούν στη Σοβιετική Ένωση πια, περί τις 650.000 Έλληνες Πόντιοι προσφέροντας ότι καλύτερο μπορούσαν στη νέα γη που τους φιλοξένησε, παρότι και εκεί δεν σταμάτησε το κακό της προσφυγιάς. Αλλά για το τι συνέβη μετά το 1918 μπορούν να μας ιστορήσουν πολλοί υπερήλικες Έλληνες ποντιακής καταγωγής οι οποίοι είχαν την τύχη να επιστρέψουν στην Ελλάδα, η οποία τους δέχτηκε σαν τους τελευταίους δρομείς, αν μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε έτσι, οι οποίοι θα παραδώσουν σε μας τους νεότερους τη φλόγα της υπερήφανης φυλής μας. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να συνεχίσουμε αυτόν τον δύσκολο αγώνα που τόσες γενιές προγόνων μας άντεξε, εμείς οι απόγονοι τους δεν έχουμε το δικαίωμα να τους προδώσουμε.  Κάρς (Γάρς) & Καύκασος. Ιστορία - Λαογραφία - Πολιτισμός.

Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com 

Pin It

Print

Add comment


Security code
Refresh

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ