Οι Ρώσοι στην Αργυρούπολη του Πόντου, το 1828.
Στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828 τα στρατεύματα του Ρώσου στρατηγού Πάσκεβιτς αφού κατέλαβαν το Ερζερούμ, προήλασαν ως την Αργυρούπολη και την κατέλαβαν κι αυτήν. Οι χριστιανοί κάτοικοι χαιρέτησαν τους Ρώσους ελευθερωτές. Όλοι πίστευαν ότι οι παλιοί θρύλοι ζωντάνευαν, ότι ο ξανθός βασιλιάς της παραδόσεως που θα ερχόταν απ’ τον βορά, αυτός ήταν ο Ρώσος.
Έτσι πήραν το θάρρος κι έδειχναν στα φανερά την χαρά και την ευγνωμοσύνη τους στους Ρώσους. Μα ατυχώς τα όνειρα τους γρήγορα διαλύθηκαν καθώς έπαψε ο πόλεμος και ο Πάσκεβιτς έφυγε σε τρείς ημέρες. Μόλις έφυγαν οι Ρώσοι, κατέφτασε μια ορδή από άγριους και αιμοβόρους Βασιβουζούκηδες με αρχηγό τον Ουζούνογλου Μουσταφά από την Τρίπολη οι οποίοι ξεκίνησαν αμέσως τις αρπαγές, τις λεηλασίες τους φόνους και τους εμπρησμούς. Έτσι η χαρά του προηγούμενου τριημέρου σκεπάστηκε από τους καπνούς των εμπρησμών απ’ την επέλαση των βαρβάρων.
Αυτόπτης μάρτυρας των σκηνών αυτών, ο μακαρίτης πλέον Ιορδάνης Τοψής – Κανονίδης, μου την διηγήθηκε με φρίκη :
“Ήμουν, έλεγε, παιδί εννέα χρόνων και μου έμειναν βαθιά μέσα στην ψυχή μου χαραγμένες οι φοβερές εκείνες σκηνές που είδα. Μπήκε ο Μουσταφάς με τους ληστές του μέσα στην πόλη και σφάζει και καίει και ρημάζει. Οι χριστιανοί έκλεισαν τα σπίτια τους και κατέφυγαν στα γύρω βουνά όπου κρύβονταν στις σπηλιές και στα παλιά μεταλλεία για να σωθούν. Είμασταν κρυμμένοι για μέρες λόγω του τρόμου μας. Μία ημέρα κατέβηκα στην πολιτεία με προφύλαξη για να φέρω αλεύρι. Την στιγμή που ζύγωσα στο σπίτι μας, είδα με φρίκη μερικούς ανθρώπους του Ουζούνογλου να χτυπούν την εξώπορτα του σπιτιού μας για να την σπάσουν. Πρόφτασε και κρύφτηκα στο δώμα του γειτονικού σπιτιού κι από εκεί αθέατος τους παρακολουθούσα. Η πόρτα μας, ήταν πολύ σταθερή, δεν έσπαζε. Τότε τους πλησίασε μια τούρκισσα με μια αξίνα στο χέρι και με αυτήν μπόρεσαν οι ληστές να σπάσουν την πόρτα και να χιμήξουν μέσα στο σπίτι σαν θηρία. Θυμάμαι ότι μέτρησα 28 φορτώματα που έβγαλαν μέσα απ’ το σπίτι (άδειασαν το σπίτι απ’ όλες τις προμήθειες). Τα σημάδια απ’ την αξίνα πάνω στην πόρτα ήταν ευδιάκριτα ακόμα και στις ημέρες μας, για να θυμίζουν και σε μένα που τα είδα με τα μάτια μου αλλά και σε όλους τους άλλους, τα σβησμένα όνειρα του 1828.
Πηγή : Π.Β. Σαλαπασίδης, Ποντιακά Φύλλα τεύχος 14ον , Αθήναι 1937 / Ποντιακή Ιστορία και Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
