Το Ευαγγέλιον του Οσίου Χριστοφόρου της Μονής Σουμελά - Εκκλησία Τραπεζούντος.

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Ιστορία

Ὑπέστῃ ἡ μονὴ κατὰ καιροὺς ἐπιδρομὰς τῶν βαρβάρων καὶ ἐρημώσεις. Κατὰ τὴν παράδοσιν, εἰς τὴν πρώτην τῶν ἐπιδρομῶν οἱ τὰ πέριξ τῆς μονῆς ληϊζόμενοι βάρβαροι ἀνελθόντες ἐπὶ τὸ ὄρος διήρπασαν τα ἐν τῇ μονῇ, τῶν δὲ μοναχῶν ὅσους συνέλαβον ἐπέκτειναν, τὴν δὲ ἁγίαν εἰκόνα ἤγαγον ἐπὶ τοῦ ὄρους, ἶνα συντρίψαντες αὐτὴν περιέλωσι τὰ κοσμήματα τῆς εἰκόνος. Ἐφ' ὼ θέσαντες τὴν εἰκόνα πρηνῆ κατὰ γῆς ἐπήνεγκαν τὴν ἀξίνην ἐκ τῶν ὄπισθεν καὶ ἔκοψαν τὴν εἰκόνα εἰς δύο. Τό Εὐαγγέλιον τοῦ Ὁσίου Χριστοφόρου τῆς Μονῆς Σουμελά

Ἔκτοτε ἡ εἰκὼν εἶναι εἰς δύο τεμάχια. Ἀλλ' ἅμα φλὸξ ἐξελθοῦσα ἐκ τῆς εἰκόνος κατέφλεξε τοὺς δύο τολμητίας ἐκείνους, τοῦ τρίτου του ἀποτρέψαντος τὴν πρᾶξιν διασωθέντος, κατέφλεξε δὲ καὶ τὸ ὄρος τοσοῦτον, ὥστε τὸ ποτὲ δασὺ καὶ κατάσκιον ὅρος ἐκεῖνο μηδὲ χλωρὸν χόρτον νὰ ἔχει ἔκτοτε ἀμαυρωθὲν ὡρῶν τριῶν περίπου διάστημα. Ἐντεῦθεν ὁ τόπος ἐκεῖνος ἐπωνομάσθῃ "Κεκαυμένα". Εἶναι ὁ μέχρι τῶν ἡμερῶν ἡμῶν καλούμενος τόπος "τὰ Καμμένα" εἰς τὸ ὑψηλότερον μέρος του τοῦ Μελὰ ὄρους, ἀπέχων τῆς μονῆς δύο (2) ὥρας καὶ ἔχων τὸ χρῶμα μελανόν. Τὴν ἐπόμενην εἰσελθόντες οἱ μοναχοὶ εἰς τὸν ναὸν εἶδον τὴν ἁγίαν εἰκόνα ἐν τῷ ἰδίῳ ἀνεστηλωμένην τόπῳ μεθ' ὤν εἶχε κοσμημάτων. Ἐκ θαύματος ἐσώθῃ καὶ ἡ εἰς τὸν ποταμὸν Πυξίτην ριφθεῖσα ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἱερὰ κάρα τοῦ θείου Βαρνάβα.
Κατὰ δευτέραν ἐπιδρομὴν τῶν βαρβάρων πάλιν ἠρημώθῃ ἡ μονή. Συνώκισε δὲ αὐτὴν κατὰ τὴν παράδοσιν ὁ ἐκ τοῦ ἑπτὰ ὥρας τῆς μονῆς ἀπέχοντος χωρίου τῆς Τραπεζοῦντος Γοζαρή, Χριστοφόρος ἀνὴρ ἐπὶ εὐσεβείᾳ καὶ ἀρετῇ διαπρέπων, ὄν χειροτονῆσαν ὁ ἐπίσκοπος Τραπεζοῦντος πρεσβύτερον κατέστησεν ἡγούμενον τῆς μονῆς. Ἐπιδοὺς δὲ αὐτῷ καὶ τὰ ἱερατικὰ ἄμφια καὶ τὰς τῆς ἱερουργίας εὐχὰς μετὰ τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου ἐν εἰρήνῃ ἐξαπέστειλεν εἰς τὴν μονήν. Τὸ εὐαγγέλιον ἐσώζετο μέχρι τῶν ἡμερῶν ἡμῶν λεγόμενον τοῦ ἁγίου Χριστοφόρου. Οἱ κατὰ καιρὸν εὐσεβεῖς αὐτοκράτορες Τραπεζοῦντος ἰδιαιτέραν ὅλων εὐλάβειαν εἶχον πρὸς τὴν μονὴν καὶ δια παντοίων δώρων καὶ ἀφιερωμάτων κατεπλούτιζαν αὐτὴν ἑκάστοτε. Οἱ αὐτοκράτορες Ἰωάννης Β΄ (1280-1285-1297) καὶ ὁ τούτου υἱὸς Ἀλέξιος Β΄ (1297-1330) καὶ Βασίλειος ὁ ἔκγονος (1332-1340), οἱ Μεγάλοι Κομνηνοί, ἀλληλοδιαδόχως ἐδωρήσαντο εἰς τὴν μονήν, τεσσαράκοντα μὲν παροίκους πρὸς φρουρὰν τοῦ κάστρου τῆς μονῆς, ὡς ἑκάστου τὰ ὀνόματα σημειοῦνται ἕν οἴς ἐπέδωκαν χρυσοβοῦλλοις, χώρας δὲ εἰκοσιτέσσαρας «μετὰ βασιλικῆς ἀναγραφῆς» καὶ ἐπὶ τούτοις παντοῖα ἀναθήματα καὶ κειμήλια. Ὁ δὲ αὐτοκράτωρ Ἀλέξιος Γ΄ (1349-1390) ὑπερέβῃ την τῶν προγόνων αὐτοῦ φιλοτιμίαν ἐφ΄οις αὐτὸν ἡ Θεομήτωρ ἐκ θαλασσίου κλύδωνος κατὰ τὸν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως εἰς Τραπεζοῦντα πλοὺν παρὰ τὰ Πλάτανα καὶ τῶν πολεμίων παρὰ προσδοκίαν ἐρρύσατο. Ἐφ' ὼ καὶ ἀνεκαίνισεν τὸν ναόν. Μέχρι τοῦ ἔτους 1650 ἐσώζετο ἔξωθεν ἐπὶ τῆς πύλης τοῦ ναοῦ ἡ ἀκόλουθος ἰαμβικὴ ἐπιγραφή: Κομνηνὸς Ἀλέξιος ἐν Χριστῷ σθένων, Πιστὸς Βασιλεύς, Στερρός, Ἔνδοξος, Μέγας, Αἰσέβαστος, Εὐσεβής, Αὐτοκράτωρ, Πάσῃ Ἀνατολῆς τε καὶ Ἰβηρίας, Κτίτωρ πέφυκε τῆς Μονῆς ταύτης νέος. ΣΤΩΞΗ (1360 μ.Χ.) ΙΝΔ Ἴγ΄. Πρὸς τὸ ἔτος 1360 συμπίπτει οὐχὶ ἡ Ἴζ΄ Ἰνδικτιῶν ὡς σημειοῖ ἐν τῇ ἐπιγραφῇ ὁ Fallmerayer ἀλλὰ ἡ Ἴγ΄. Ἐπανειλημμένως δὲ ἐπισκεφθεὶς τὴν μονὴν ὁ αὐτοκράτωρ Ἀλέξιος Γ΄ τὰ μὲν πέριξ αὐτῆς δια τειχῶν καὶ πύργων ὀχύρωσεν, ἐντὸς δὲ ἱκανὰ κελλία ωκοδόμησε καὶ τὰ δια χρυσοβούλλων τῶν προγόνων αὐτοῦ χορηγηθέντα τὴ μονὴ προνόμια καὶ τοὺς τόπους καὶ τὴν ἀτέλειαν κατησφάλισε δια του ἐν ἔτει 1364 ἐπὶ ἡγουμένου Γαλακτίωνος ἐκδοθέντος αὐτοκρατορικοῦ χρυσοβούλλου.