Το συνέδριο των Ελλήνων του Αντικαυκάσου – Ο εν Ρωσσία Ελληνισμός
Η Κοινότης Χάνδερε του Κυβερνείου Κάρς, γράφει υπό ημερ. 4 Δεκεμβρίου 1917: «το μέρος όπου βιούμεν είνε εξ’ όλων των του Κυβερνείου το μόνον αγονώτατον και ορεινότατον, το μη κατάλληλον ούτε εις γεωργίαν, ούτε εις κτηνοτροφίαν, ως Κυβερνητικόν δε καθό δασώδες, δεν δυνάμεθα να φυλάττωμεν πλείονα της μιάς αγελάδος ζώα.
Συνέδριο των Ελλήνων του Αντικαυκάσου. Θεολόγου Γ. Παναγιωτίδη - Ο εν Ρωσσία Ελληνισμός. Εν των διαστήματι δε των 38 ετών από της εποχής, αφ’ ης μετηναστεύσαμεν εις Ρωσσίαν, ο μόνος τρόπος εξαγωγής πόρου της ζωής ημών είνε το εκ της μεταφοράς εμπορευμάτων αγώγιον και η εκ της ξυλείας και καρβούνων γλίσχρος απολαβή….δεν δυνάμεθα ούτε έν λεπτόν να μείνωμεν εις τον επί της γής τούτον Άδην. Προς τούτο καίτοι πολλάκις απετάθημεν δι’ αναφοράς εις τον κατά τόπον Νομάρχη και Ναμέστικον Τυφλίδος, ίνα παραχωρήση ημίν μέρος κατάλληλον προς εγκατάστασιν, δυστυχώς απεποιήθη αν και υπήρχον πολλά τοιαύτα προς τα περίχωρα της Τυφλίδος, υποδείξας ημίν τοιαύτα εις τα απόκεντρα μέρη της Σιβηρίας». Περί του χωρίου Γρεκούλοβκα ο περιοδεύων απεσταλμένος του Κεντρικού Συμβουλίου γράφει: «Οι ομογενείς στερούνται γαιών, είνε επίμορτοι καλλιεργηταί , εσχάτως τοι αφήρεσαν και τας υπ’ ενοίκιον γαίας» κτλ.
Το Α’ εν Ταϊγανίω Πανελλήνιον Συμβούλιον. Πολύ νωρίς όμως οι Έλληνες που συνήλθαν στην Τιφλίδα, οι οποίοι κατά το μεγαλύτερο μέρος ήταν ρωσοϋπήκοοι κατάλαβαν ότι το έργο τους είναι ατελές και δεν φέρει πανελλήνιο χαρακτήρα για να επιβληθεί και να επιτύχει. Γι' αυτό προετοίμασαν το έδαφος και τη σχετική προκαταρκτική εργασία για τη σύγκληση Πανελλήνιου Συνδέσμου στη Ρωσία εν Ταυγανίω. Το Συνέδριο αυτό το οποίο συνήλθε σε πρώτη συνεδρίαση στις 29 Ιουνίου του 1917 παρέτεινε τις εργασίες του μέχρι τις 10 Ιουλίου του ίδιου έτους, όπου παρέστησαν αντιπρόσωποι των κοινοτήτων Σεβαστουπόλεως, Αλούτσας, Καπαρτίγκας, Αντερπίεφκας, Πρασκοβιέφκας, Πσάτας, Συμφερουπόλεως, Παχτσέ, Σαραϊου, Μελιτουπόλεως, Γιενίτσεσκ, Στάριη-Kρίμ, Κιέβου, Άδλερ, Πιλένκοβο, Τσαψέ, Μαριανουπόλεως, Κέρτς, Ροστοβίου επί Δόν, Ανάπας, Μαϊκόπ, Οδησσού, Γιέϊσκ, Ταϊγανίου, Καμάρας, Καράν, Νοβορωσίσκ και Κρίμσκαγια ως και αντιπρόσωποι της Εκτελεστικής Επιτροπής των Ελλήνων του Αντικαυκάσου εδρευούσης εν Τυφλίδι και της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ελληνικού Περιφερειακού Συνδέσμου του Καρς, αντιπροσωπεύοντες ούτε οι τελευταίοι του Κάρς και της Τυφλίδος 120.000 πληθυσμό. Το Συνέδριο αυτό σε 12 συνεδριάσεις έλαβε αποφάσεις και διετύπωσε ευχές και ψηφίσματα για τα εξής άρθρα:1) Περί ενώσεως των εν Ρωσσία ελληνικών κοινοτήτων, 2) Περί αυτονομίας της Ελληνικής Εκκλησίας, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά καθεστώτα, 3) Περί εθνικοποίησης και αναδιοργάνωσης των ελληνικών σχολείων, 4) Περί ζητημάτων οικονομικού χαρακτήρα, όπως ίδρυση τράπεζας, συνεταιρισμών κτλ, 5) Περί εκδόσεως ρωσσόφωνης ελληνικής εφημερίδας, 6) Περί του αγροτικού ζητήματος, 7) Περί καθορισμού της πολιτικής θέσεως των Ελλήνων στη Ρωσία προς επίτευξη των πιο πάνω ζητημάτων, 8) Περί ιδρύσεως ελληνικών προξενείων, 9) Περί διαφόρων εκκλησιαστικών, εκπαιδευτικών και αγαθοεργών ελληνικών κληροδοτημάτων. Το Συνέδριο αυτό κατέληξε στην ίδρυση συνδέσμου των εν Ρωσία Ελλήνων, εξέλεξε δε 8μελή Εκτελεστική Επιτροπή και το Κεντρικό Συμβούλιο με έδρα το Ροστόβ επί Δόν, στο οποίο ανέθεσε την επιδίωξη και πραγματοποίηση των αποφάσεων των ψηφισμάτων του, συγχρόνως δε την προπαρασκευαστική εργασία για ένα δεύτερο Πανελλήνιο Συνέδριο στο οποίο ωριμότερα πλέον και με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία και εφόδια θα εξετάζονταν τα αφορώντα τον Ελληνισμό της Ρωσίας και το σύνδεσμό τους ζητήματα και θα καταστρωνόταν πρόγραμμα βάσιμο και στέρεο των περαιτέρω εργασιών.
(*επίμορτοι = μορτίτης - κολίγος)
Το συνέδριο των Ελλήνων του Αντικαυκάσου – Ο εν Ρωσσία Ελληνισμός. Θεολόγου Γ. Παναγιωτίδου μέλους της Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου του Συνδέσμου των εν Ρωσσία Ελλήνων / Εκδόσεις Τρεμπέλα, Αθήναι 1919
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
