Χοροί των Ελλήνων Κρωμναίων του Πόντου (Λαγγευτόν, χ̌υτόν, Ομάλ’ ή Διπάτ, Κοτσαγκέλ, Τρυγώνα, Μητερίτσα, Μαχ̌αίρ')
Οι χοροί των Κρωμναίων είναι σχεδόν ίδιοι με εκείνους των περιφερειών Τραπεζούντος και Χαλδίας και είναι όλοι κυκλικοί. Απ’ αυτούς, οι χοροί που προτιμούνται στις πανηγύρεις αλλά και στους γάμους και τις λοιπές οικογενειακές διασκεδάσεις ήταν το Λαγγευτόν ή το χ̌υτόν και τ’ Ομάλ’ ή Διπάτ, χοροί που δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, ο μεν πρώτος πιο γοργός ενώ ο δεύτερος πιο αργός.
Χοροί των Κρωμναίων του Πόντου (Ποντιακοί Χοροί). Όταν αρχίζει κάποιος χορός, πάντοτε χορεύεται πρώτα το αργόν και όταν συμπληρωθεί ο κύκλος και με την μουσική και τα τραγούδια ζεσταθεί η ατμόσφαιρα και συμπληρωθεί ο ενθουσιασμός, τότε αρχίζουν οι γρήγοροι χοροί. Τρίτος χορός είναι το λεγόμενο Κοτσαγκέλ. Κοτσαγκέλ' - Γαμήλιος χορός των Ελλήνων του Πόντου. Στο χορό αυτό όλοι οι χορευτές ακολουθούν την καθοδήγηση του πρώτου που ήταν πάντα ένας επιδέξιος χορευτής που ήξερε να σέρνει το χορό με τις επιδέξιες στροφές του. Ο χορός αυτός συνηθιζόταν κυρίως στους γάμους ως τελευταίος χορός της εθιμοτυπίας του ποντιακού γάμου και με τον οποίο αποχωρούσαν οι χορευτές απ το καθιερωμένο γλέντι. 'Ενα καράβι κρητικό - Κοτσαγκέλ, Δημώδες άσμα και χορός του Πόντου. Εκτός των παραπάνω χορών, χορεύονταν κι άλλοι σπανιότερα βέβαια, όπως η Τρυγώνα και η Μητερίτσα. Ο χορός της Μητερίτσας - Λαογραφικά Σύμμεικτα Σταυρίου Πόντου. Οι άντρες κυρίως στα πανηγύρια συνήθιζαν να χορεύουν την Σέρα, χορό μάλλον πολεμικό με ταχύτερο βηματισμό και με ανάλογες δονήσεις και κλίσεις του σώματος. Εκεί παίζεται σε κύκλο ανδρών από επιδέξιο πάλι χορευτή “Το Μαχ̌αίρ”, χορός εκτελούμενος από έναν χορευτή που ήξερε να μεταχειρίζεται με ιδιαίτερη ευκολία μεγάλο μαχαίρι υπό την συνοδεία οργάνου. Το Μαχ̌αίρ χορευόταν και από δύο χορευτές λαμβάνοντας μορφή μονομαχίας. Οι Κρωμναίοι στους χορούς τους είναι αυστηροί και δεν επιτρέπουν οχλοβοή ούτε άλλα επεισόδια που θα έθιγαν την τιμή τους ή που θα δημιουργούσαν έριδες και διαμάχες. Στους χορούς τους, τα παλιότερα χρόνια τραγουδούσαν αρχαία άσματα της βυζαντινής εποχής, αλλά στην εποχή μας αντικαταστάθηκαν από τα δίστιχα, ενώ ο πολεμικός ρυθμός των ηρωικών ασμάτων υποχώρησε δίνοντας τη θέση του στους γλυκούς ερωτικούς μαλακούς ρυθμούς. Στον χορό οι τραγουδιστές, οι οποίοι πρέπει να είναι καλλίφωνοι, ακούγονται με σιωπή και σεβασμό απ τους χορευτές. Ο συνοδός λυριτσής θα πρέπει να είναι πραγματικός καλλιτέχνης. Τέτοιοι λυριστές (τραγουδιστές) υπήρχαν και υπάρχουν στην Κρώμνη εκ των οποίων μάλιστα οι παλιότεροι ήταν και ποιητές που συγκινούσαν με τα ποιήματα τους μέχρι δακρύων ή ευχαριστούσαν μέχρι γέλιου πολλές φορές τους προγόνους μας κατά τις διασκεδάσεις τους τις οποίες αγαπούσαν πολύ και τις οποίες τις συνόδευαν με το ρακίν. Το γλωσσικό ιδίωμα του Πόντου είναι το Ποντικόν ή η Ποντική λεγόμενη διάλεκτος της οποίας τοπικό ιδίωμα είναι και η ομιλούμενη γλώσσα της Κρώμνης. Χαρακτηριστικά του ιδιώματος αυτού είναι η τραχιά προφορά όπως ήταν κατά την αρχαιότητα η προφορά της Δωρικής διαλέκτου, ενώ λιγοστές λέξεις ήταν τουρκικές. Το τραγούδι της Μητερίτσας - Χοροί των Ελλήνων του Πόντου.
Προτείνουμε να επισκεφθείτε το κανάλι μας στο youtube και ιδιαιτέρως το playlist για τους χορούς των Ελλήνων του Πόντου : Χαρακτηριστικά των Χορών των Ελλήνων του Πόντου.
Πηγή: Αθανάσιος Παρχαρίδης - Ποντιακά Φύλλα
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
