Λαϊκοί Χοροί και Τραγούδια του Πόντου - Οι κίνδυνοι των εθνικών μας κειμηλίων
Αφορμή γι’ αυτό το σημείωμα στάθηκαν δύο γεγονότα, δύο αξιοσημείωτες διαπιστώσεις. Η πρώτη έχει την πηγή της στην επίσκεψη που μας έκαμαν Γιουγκοσλαυϊκά μπαλέτα. Μας ήρθε από τη γειτονική χώρα η λαϊκή τέχνη ανόθευτη – αληθινή.
Και καθώς έγραψε πολύ στοχευμένα και επιγραμματικά ο διακεκριμένος σκηνοθέτης και τεχνοκριτικός μας κ. Τ. Μουζενίδης: “τίποτα δεν αποδίδει πιο πιστά και πιο έντονα τον ψυχικό κόσμο ενός λαού, όσο το λαϊκό του τραγούδι και ο χορός, στην ακατέργαστη του όμως μορφή, εκείνη δηλαδή που συναντούμε στα χωριά και στις συνοικίες τις ώρες που η άδολη λαϊκή ψυχή ξεχύνεται αδέσμευτη από ψυχρά μελετημένους κανόνες και νόμους, ακολουθώντας το ένστικτο και υποταγμένη στην κρυφή επίδραση της παραδόσεως”. Οι κίνδυνοι των εθνικών μας κειμηλίων. Όσοι χάρηκαν την ομορφιά και την γοητεία των λαϊκών χορών της Γιουγκοσλαυϊας με την τέλεια οργάνωση και εκτέλεση τους, δοκίμασαν χωρίς άλλο, ένα αίσθημα λύπης και ντροπής μαζί για την ακαταστασία και την αιώνια αδιόρθωτη κρατική τσαπατσουλιά μας, που δεν μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε κι εμείς τις δημιουργίες του λαού μας, που όχι μόνο δεν υστερούν σε πλούτο και ποικιλία ρυθμών, παρά είναι και ανώτερες ασφαλώς. Τη δεύτερη διαπίστωση, μας την παρέχει ο ίδιος ο κ Μουζενίδης σε δημοσιευμένη ανταπόκριση του από την Άγκυρα όπου πήγε για επίσκεψη τον τελευταίο καιρό. Ιδού τι μας λέει για τα επιτεύγματα των τούρκων στον κλάδο της μουσικής τους λαογραφίας. “Για να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της παραδόσεως της λαϊκής τους μουσικής έχουν συγκροτήσει ειδικό λαογραφικό τμήμα όπου καταγράφονται σε δίσκους τα δημοτικά τους τραγούδια. Επιτροπές σπουδαστών με την καθοδήγηση των δασκάλων τους περιέρχονται όλη τη χώρα και εγγράφουν σε δίσκους τα διάφορα λαϊκά μοτίβα. Επτά χιλιάδες τέτοιες πλάκες (δίσκους) έχουν συγκεντρώσει και το πλάνο της δουλειάς τους για τα επόμενα πέντε χρόνια είναι να φθάσουν σε είκοσι χιλιάδες. Ένας μεγάλος χάρτης της τουρκίας πάνω στο γραφείο του διευθυντή του τμήματος δείχνει τις περιοχές που έχουν αποδελτιωθεί και εκείνες που πρόκειται να επισκεφθούν στο ερχόμενο σχολικό έτος. Στους τοίχους της αίθουσας είναι κρεμασμένα μέσα σε γυάλινες βιτρίνες τα λαϊκά όργανα και σε ειδικά βιβλία έχουν καταγραφεί τα βήματα των λαϊκών χορών…”. Αυτά λοιπόν γίνονται στη Γιουγκοσλαβία και στην τουρκία στη σφαίρα των χορών και της μουσικής τους λαογραφίας. Να πούμε τώρα τι γίνεται σ΄ εμάς; 
Τρόμαξε να προμηθευτεί η Ακαδημία μας ένα φωνοληπτικό μηχάνημα για να παίρνει σε πλάκες τα λαϊκά μας τραγούδια. Ορισμένες (μετρημένες) πλάκες εγγραφής που είχε, εξαντλήθηκαν κι αυτές. Καταγράφηκαν σε πλάκες μερικές δεκάδες τραγούδια από τα αμέτρητα όλης της Ελλάδας. Δεν υπάρχουν πιστώσεις για άλλες πλάκες που είναι απαραίτητες για τη συνέχιση της εργασίας (έρευνας και καταγραφής). Εξάλλου, μηχάνημα για την λήψη σε ταινίες των λαϊκών μας χορών δεν αξιώθηκε ακόμη να πάρει το λαογραφικό αρχείο της Ακαδημίας μας ασφαλώς λόγω “ελλείψεως σχετικής πιστώσεως”. Απ’ την άλλη, ο βραδυκίνητος αραμπάς της ελληνικής γραφειοκρατίας συνεχίζει μακαρίως το νυσταλέο τριζοβόλημα του, ενώ γύρω μας οι γείτονες που τους ειρωνευόμαστε εμείς οι έξυπνοι ως χοντροκέφαλους και καθυστερημένους, μας άφησαν παρασάγγας πολύ πίσω σε ζητήματα σοβαρά που αποτελούν αυτή ταύτη τη βάση για τη δημιουργία ενός γνήσιου, ανόθευτου εθνικού πολιτισμού. Γράμμα προς τον κ. Ξενοφώντα Άκογλου. Για τα τραγούδια και τους χορούς μας. Δράμα 1961. Μπορεί βέβαια οι αρμόδιοι κρατικοί λειτουργοί να σκέφτονται -πλανώμενοι πλάνην παχυλήν- ότι οι χοροί και τα τραγούδια της Πελοποννήσου, της Στερεάς, της Θεσσαλίας, των νησιών και γενικά της παλιάς Ελλάδας δεν κινδυνεύουν να χαθούν ή να διαφοροποιηθούν. Κι έστω ότι αργά κάποτε θα συναχθούν συστηματικά. Ας πούμε ότι το παραδεχόμαστε αυτό το επιχείρημα. Όμως τι γίνεται με τους χορούς και τα τραγούδια των προσφύγων Ελλήνων της Θράκης, της Μικρασίας, του Πόντου, του Καυκάσου; Μήπως χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να ξέρει πως αυτά αφενός πιο εύκολα διαφοροποιούνται με τις επιδράσεις του περιβάλλοντος και του καιρού (χρόνου) κι αφετέρου λησμονιούνται και χάνονται οριστικά μαζί με τους τελευταίους φορείς τους; Δεν βλέπουμε γύρω μας καθημερινά την επίδραση που εξασκεί ο πανδαμάτωρ χρόνος και ποια είναι η καταλυτική του δύναμη ; Λοιπόν, τι πρέπει να γίνει; Να αφήσουμε τόσο άδοξα να βυθιστούν στη λήθη δημιουργήματα αιώνων του λαού μας που πάνω σ’ αυτόν βασίζεται και θα στηριχτεί η ελληνοπρεπής μελλοντική ανέλιξη του πολιτισμού μας; Δεν είναι δύσκολη η απάντηση που περιπλανάται έτοιμη και πρόχειρη πάντα στα χείλη των συνοφρυωμένων αρμοδίων: “Είναι φτωχό το κράτος και δεν μπορεί να διαθέσει χρήματα ικανά για την δουλειά αυτή”. Καλά ! Μα που τα βρίσκει τότε τα χρήματα αυτό το ίδιο φτωχό κράτος και τα κατασπαταλάει και τα σκορπάει στους πέντε ανέμους ; Για του λόγου το αληθές σημειώσαμε το εξής δημοσίευμα στο ημερήσιο τύπο της 7.7.1952: «Έχει εγκριθεί από το υπουργείο παιδείας και οικονομικών δαπάνη 400 εκατομμυρίων δι’ έξοδα μεταβάσεως της Λυρικής Σκηνής εις Αμερικήν δια σειρά παραστάσεων!». Στο συμπέρασμα τώρα, για να τελειώνουμε: Είναι ανάγκη να κινητοποιηθούν όλες οι προσφυγικές μας κοινότητες και με επικεφαλής τους πολιτευόμενους μας που πάντα πρωτοστατούν στους αγώνες για την επίτευξη των ζητημάτων που αφορούν στα ζωτικά γενικότερα υλικά και πνευματικά ενδιαφέροντα του λαού μας, να ζητήσουν – να απαιτήσουν από τους αρμοδίου να επισπευστεί η συστηματική περίσωση και αποθησαύριση των χορών και των τραγουδιών των προσφύγων με τα σύγχρονα ακριβή μέσα της επιστήμης, όσο γίνεται συντομότερα, πριν τα καταπιεί η αχόρταγη λήθη. Έτσι μπορεί να γίνουν αφορμή τα λαϊκά δημιουργήματα των προσφύγων που κινδυνεύουν άμεσα, στο να ληφθεί γενικότερη μέριμνα και για τους χορούς και τη μουσική λαογραφία όλης της χώρας, για να νοικοκυρευτούμε, για να ακολουθήσουμε τουλάχιστον από κοντά τους γείτονες, αφού δεν θελήσαμε, αν και θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε εμείς στην πρωτοπορία.
Πηγή: Ποντιακή Εστία, τεύχος 34ον-35ον, Αθήναι, Ξενοφώντας Κ. Άκογλους (Ξένος Ξενίτας)
Παρεμφερής ανάρτηση μου για την παραποίηση των λαϊκών μας χορών και τραγουδιών την οποία αξίζει να διαβάσετε: http://www.kotsari.com/pontos/genika/708-pontiakoi-xoroi-tragoudia-gramma-akoglou-tantos
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
