Πρόχειρη οικιακή μικροσυσκευή στον Πόντο

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Λαογραφία

Πρόχειρη Μικροσυσκευή Οικοκυράς στον Πόντο
1. Το Καρνάλ. Πλεκτό με ημισφαιρική βάση καλάθι, φαρδύ στα πλάγια, στενεύει ελαφρά προς το στόμιο.

Κρέμεται από λαβή, σε σχήμα ημικυκλίου, πλεκτή, όπως και το καλάθι, από λεπτούς ημικυλινδρικούς ράβδους, κατά προτίμηση κρανιάς , ή ξύλινες λεπτές ταινίες, από νεαρά βλαστάρια , πολύ ελαστικές στο πλέξιμο.

2. Το ζύμωτρον. Ξύλινη σκάφη, μόνο για ζύμωμα ψωμιού και για τίποτε άλλο.
3. Το εικονοστάσ' ή Εικονοστάτες. Το συνηθισμένο εικονοστάσι , δεν έλειπε από κανένα σπίτι. Και οι φτωχοί ακόμα , φιλοδοξούσαν να έχουν ένα. Από το εικονοστάσι ο επισκέπτης χαρακτηρίζει το νοικοκυρεμένο κι αρχοντικό σπίτι που επισκέπτεται για πρώτη φορά. Ηταν το ιερότερο κόσμημα του σπιτιού ο εικονοστάτες.
4. Τα Τουπία. Ξύλινα δοχεία κατασκευής βαρελιού, με ξύλινες λωρίδες για ψέλλια. Χρησιμοποιούνται για τη φύλαξη του βουτύρου, του τυρομίντζ.
5. Το Χαλκοτσούκ. Χάλκινο υδροδοχείο σε σχήμα περίπου κολουροκωνικό προς τη βάση α) με δεύτερο μικρό όροφο β) κωνικό που καταλήγει σε στενό στόμιο γ) και κάλυμμα δ) εξαρτώμενο από τη λαβή ε) και ανοιγοκλείνει με μοχλό.
6. Η Τζεβζέ ή Τζετζβέ, Το κοινό καφεμπρίκι με την ίδια χρήση για ψήσιμο καφέ ή βράσιμο αυγού . Στο άκρο της λαβής , φέρει οπή για κρέμασμα στην ειδική σκευοθήκη.
7. Το Καφεκούτ. Το ειδικό κουτί του καφέ σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου ( σαν μεγάλη ταμπακέρα ) .Είναι χωρισμένο σε δύο ημιμόρια. Στο ένα περιέχει τον καφέ και στο άλλο τη ζάχαρη.
8. Το Χούλιαρον. Ξύλινη θήκη , ή πλεχτή , σε σχήμα παντόφλας. Κρέμεται πρόχειρα μέσα στη σκευοθήκη για την τοποθέτηση των κουταλιών, μετά την πλύση κατακόρυφα , με τις λαβές τους προς τα κάτω , για την τέλεια στράγγιση τους.
9. Το Δίσακκον ή Δισάκκ'. Πλεκτό από γίδινο μαλλί , στολισμένο γύρω στο στόμιο , στις πλαγινές ραφές και στις κάτω γωνίες με έγχρωμες χάνδρες (ζινίχ̌α̤) Ιδιαίτερα γαλάζιες γερανέα).
10. Η Ρόκα. Έχει σχήμα , περίπου μικρής οβίδας πυροβολικού, ξύλινης με ελαφρά σύσφιξη στη μέση της να δεχθεί το πατούλ΄ για γνέσιμο.
11. Το Πιθάρ'. Το κοινό πήλινο πιθάρι που χρησιμοποιούσαν για φύλαξη υγρών μαγειρικής ( ξύδι , κρασί κλπ. ) ή τουρσία ( τουρσιά ).
12. Το Αδράχτ'. Το κοινό αδράχτι , με το οποίο γνέθουν το μαλλί , το βαμβάκι και το καννάβι ( καννάβ ) αποτελείται από το τσουπίν και το σποντύλ. Το σποντύλ ( σφόνδυλος) είναι συμπαγές ξύλο σχήματος κολουροκωνικού και τοποθετείται στο τσουπίν , στο κάτω άκρο του, για να προσθέσει βάρος διότι με το βάρος επιτυγχάνεται ταχύτερη και μεγάλης διάρκειας , στροφή του αδραχτιού. Όταν όμως το αδράχτι συγκεντρώνει πολύ νήμα τότε το αδράχτι βαραίνει και το σποντύλ αφαιρείται από το αδράχτι , σαν περιττό.
13. Η Καρμενέτσα. Απλό όργανο για τη νηματοποίηση του μαλλιού.