Χριστιαννάρτς ή Σαρανταήμερος ή Χριστιεννάρης, Δεκέμβριος. Ήθη και έθιμα των Ελλήνων στον Πόντο.

Για τους Ρωμαίους ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος μήνας "Decem" μιας και το έτος τους άρχιζε τον Μάρτιο. Μετά την επικράτηση του Γρηγοριανού ημερολογίου έγινε δωδέκατος μήνας. 

Στις 22 Δεκεμβρίου έχουμε τη μικρότερη ημέρα του χρόνου. Ο μήνας Δεκέμβριος ήταν ο αντίστοιχος προς τον Ποσειδεώνα του Αττικού ημερολογίου. Το μήνα αυτό οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερωμένο στη λατρεία του θεού Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό Κρόνο προς τιμή του οποίου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια. Πραγματοποιούταν κατά τους χειμερινούς μήνες κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, συνήθως στις 17 Δεκεμβρίου, αλλά αργότερα η γιορτή κρατούσε έως και μια βδομάδα, μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου. Πίστευαν ότι στις 25 του μήνα ο Ήλιος αναγεννιόταν και αποκτούσε νέες δυνάμεις. Χριστιαννάρτς ή Σαρανταήμερος ή Χριστιεννάρης, Δεκέμβριος. Ήθη και έθιμα των Ελλήνων στον Πόντο. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στον Μέγα Συναξαριστή του, αναφέρει σχετικώς για τον μήνα Δεκέμβριο: Ο μήν Δεκέμβριος έχει ημέρας ΛΑ' (31). Η ημέρα έχει ώρας Θ' (9) και η νύξ ώρας ΙΕ (15). Δεκέμβριος ονομάστηκε ο μήνας εκ του λατινικού Decem όπερ σημαίνει δέκα, επειδή ο Δεκέμβριος είναι δέκατος μήνας, αριθμούμενος από τον Μάρτιον τον πρώτον όντα εν τοις μησί του ενιαυτού (των μηνών του χρόνου), κατά την κοσμογεννεσίαν, και όρα περί τούτου εις την αρχήν του Μαρτίου και Σεπτεμβρίου. Η Εκκλησία μας έχοντας ως βάση το γεγονός αυτό το οποίο είχε βαθιές ρίζες στη λαϊκή συνείδηση το αντικατέστησε με μία μεγάλη χριστιανική γιορτή. Αυτή ήταν σαφώς η γέννηση του θεανθρώπου Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο ήλιος της δικαιοσύνης. Λόγω της εορτής των Χριστουγέννων έλαβε στον Πόντο την ονομασία Χριστιαννάρτς. Στην Ινέπολη ονομαζόταν Σαρανταήμερος, στην Κερασούντα και την Τρίπολη λεγόταν Χριστιεννάρης, στα Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία Χριστιεννάρτς, ενώ επίσης σε Σάντα και Χαλδία καλείτο και Χριστιαννάρτς. Στη Ροδόπολη λεγόταν Χριστουγεννάρτς. Τα Χριστούγεννα στον Πόντο έκαιγαν στο τζάκι ένα κούτσουρο για τρείς ημέρες που το ονόμαζαν χριστοκούριν. Ο κ. Αντώνιος Παπαδόπουλος στο έργο του «Σύμμεικτα Ροδοπόλεως Πόντου - Δοξασίαι περί των μηνών» της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών – Αρχείον Πόντου Τόμος 26ος - Αθήνα 1964, αναφέρει σχετικώς: Δεκέμβριος – Χριστουγεννάρτς. Λεγόταν έτσι ο μήνας αυτός από την εορτή των Χριστουγέννων. Κατά τον μήνα αυτόν ελανάριζαν τα μαλλία, έξαναν το κανάβι, έπλεκαν κάλτσες (ορτάρια̤) και επαρακάθευαν ως αργά τη νύχτα. Του Αγίου Στεφάνου υπήρχε ναός εντός σπηλαίου στην Χατζάβεραν και εγίνετο τοπική πανήγυρις. Οι κάτοικοι, τούρκοι ως επι τω πλείστον, μαγείρευαν σφάζοντας πρόβατα και δαμάλες και φίλευαν τους προσκυνητές. Την παραμονή των Χριστουγέννων καθόντουσαν όλοι σε κοινή τράπεζα και έβαζαν ένα κλαδάκι μηλιάς που το έφερνε ένα μικρό παιδί το οποίο το φιλοδωρούσαν οι μεγαλύτεροι (παππούδες και γιαγιάδες) καθώς υπήρχε η αντίληψη της καλοτυχίας στο σπιτικό απ' αυτήν την κίνηση. Τη νύχτα ελειτουργούντο στους ναούς τους. Την τελευταία ημέρα του χρόνου κατά το απόγευμα έκοβαν την βασιλόπιτα στην οποία έβαζαν ένα γροσάκι. Όποιος το τύχαινε θεωρείτο καλότυχος. Αυτός μάλιστα είχε το δικαίωμα να περιφέρει ένα μήλο ή πορτοκάλι δεμένο με μια κλωστή και οι υπόλοιποι τον φιλοδωρούσαν γενναία. Με το προϊόν των φιλοδωρημάτων αγόραζαν είδη επενδύσεως. Την τελευταία νύχτα του χρόνου γέμιζαν με νερό δώδεκα φλούδες καρυδιών τοποθετώντας τες στη σειρά, αρχόμενοι απ' τον Ιανουάριο ως και τον Δεκέμβριο. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς εξέταζαν τις φλούδες αυτές και αναλόγως του περιεχομένου τους (ότι νερό δηλαδή είχε απομείνει μέσα τους) προμάντευαν τον καιρό εκάστου μηνός , ξηρός, βροχερός, μικρός κτλ. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς όπως και των Χριστουγέννων, τα παιδιά και πολλές φορές και μεγαλύτεροι έψαλλαν τα κάλαντα: «Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά» & το «Καλήν Εσπέραν». Τα φώτα επίσης έψαλλον το: «Αένες ο Πρόδρομος και του Χριστού ο φίλος» Τα Χριστούγεννα και οι Καλικάντζαροι στον Πόντο

 Εορτές Δεκεμβρίου

Την 4η του μήνα, της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας απ' την Μερζιφούντα του Πόντου. Βίος της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας. Στην Αγία Βαρβάρα απέδιδαν διάφορες ιαματικές επιδράσεις, αλλά κυρίως ζητούσαν την προστασία της όσοι πάθαιναν ευλογιά (βράσα). Συχνότατα ήταν τα τάματα και τα αφιερώματα στην Αγία, όπως παραδείγματος χάρη ασημένιο ομοίωμα παιδιού, ματιού για όσους έπασχαν από οφθαλμία, χεριού ή ποδιού για οποιαδήποτε πάθηση των μελών αυτών κτλ. Στο παραπάνω μετεωρολογικό τετράστιχο ή τρίστιχο η Αγία Βαρβάρα παίζει και αυτή τον ρόλο της.
Την 5η του μήνα, του Αγίου Σάββα απ' τη Μουταλάσκη του Νοτιοδυτικού Πόντου.
Την 6η του μήνα, του Αγίου Νικολάου απ' τα Πάταρα του Δυτικού Πόντου.  Ο Άγιος Νικόλαος και εδώ, όπως και σε όλο το πανελλήνιο, είναι προστάτης των θαλασσινών. Όλων όσοι ταξιδεύουν στις θάλασσες και γενικά των φτωχών. Γι αυτό συχνότατα ήταν τα αφιερώματα ασημένιων ομοιωμάτων καραβιών. Στο παραπάνω μετεωρολογικό τετράστιχο ή τρίστιχο έχει και ο Άγιος Νικόλαος τη θέση του που του καθόρισε η λαϊκή προγνωστική του καιρού.
Την 9η του μήνα, της Αγίας Άννης η οποία στον Πόντο λεγόταν και Ανατολή.
Την 10η του μήνα, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Μηνά. Ο Άγιος Μηνάς όπως και ο Άγιος Φανούριος θεωρούντο οι άγιοι της τύχης. Με πόσα καρδιοχτύπια ζύγωναν στην εικόνα του διστακτικά και φοβητσιάρικα τα κοριτσόπουλα και με τρεμάμενα χέρια πίεζαν πάνω στο ξύλο ένα νόμισμα για να δουν αν θα κολλήσει ή όχι; Εάν κολλούσε, γύριζαν με χαρά στο σπιτικό τους, ενώ η ελπίδα μιας γρήγορης αποκατάστασης φούντωνε μέσα στα νεανικά τους στήθια. Αν όχι, σημαίνει πως ο καλός τους θα αργούσε λίγο να φανεί και έτσι οι επισκέψεις στον ευνοούμενο άγιο επαναλαμβάνονταν έως ότου κάποτε ο Άγιος Μηνάς κάνει το θαύμα του. Αλλού ανάβοντας κερί μπρος την εικόνα του, πίστευαν πως θα τους δείξει στο όνειρό τους ο Άγιος τον τρόπο με τον οποίο θα έβρισκαν ένα οποιοδήποτε χαμένο αντικείμενο (βλέπε Αρχείον Πόντου Τόμος Γ’ σελ.195).
Την 12η του μήνα, του Αγίου Σπυρίδωνος του θαυματουργού. Κοινή δοξασία στον Πόντο είναι ότι στις 12 Δεκεμβρίου, την ημέρα της μνήμης του Αγίου Σπυρίδωνος επισκόπου Τριμυθούντος του Θαυματουργού, η ημέρα μεγαλώνει κατά ένα σπυρί. Σπυρίν - σπυρίν τραννίνε τα ημέρας. Στην Τρίπολη του Πόντου ελέγετο το χαρακτηριστικό τρίστιχο: «Ως τα Καλαντόφωτα ο διάβολον πα νιώθ’ ατο, πως μεγαλών’ η μέρα»
Την 15η του μήνα, του Αγίου Ελευθερίου. Στον Πόντο ήταν ο άγιος της ελευθερίας για τους φυλακισμένους και τις έγκυες. Ο Άγιος Λευτέρης θεωρείτο προστάτης των εγκύων γυναικών. Από αυτόν ζητούσαν καλή ελευθέρωση, δίνοντάς του διάφορα αφιερώματα προπάντων ομοιώματα φασκιωμένου βρέφους (κοντάκια). Σε μερικές περιφέρειες όταν έμπαιναν οι γυναίκες στο θάλαμο της εγκύου την άγγιζαν λέγοντας: «Ασόν Αλεφτέρ’ έρχουμαι». Έδιναν έτσι θάρρος στην έγκυο γυναίκα. Επίσης ταξίματα έδιναν στον Άγιο και όσοι είχαν φυλακισμένους.
Την 25η του μήνα, η κατά σάρκα γέννηση του Κυρίου και Σωτήρος Ιησού Χριστού (Χριστούγεννα)

Οι τρείς ημέρες απ΄ την 4η έως και την 6η του μήνα στον Πόντο λεγόταν Νικολοβάρβαρα. Μάλιστα εξαιτίας των καιρικών φαινομένων σε διάφορες περιοχές στον Πόντο συνηθίζονταν οι παρακάτω εκφράσεις: Στο Σταυρίν έλεγαν «...Άε-Βαρβάρα φύσα, Άε-Σάββα χ̌όντσον, κι Άε-Νικόλα έβγαλλ' το ση δεντρού την τα̤πά̤ν...».  Στο χωριό Αντρεάντων Αμισού έλεγαν «... Άι-Βαρβάρα βαρβαρών, Άι-Σάββας σαβανών, κι-Αι Νικόλας παραχών...».

Χριστός γεννέθη (δημώδες άσμα Χριστουγέννων)

«Χριστός γεννέθη χαρά σον κόσμον
Χα καλή ώρα, χα καλή σ' ημέρα
Χα καλόν παιδίν οψέ 'γεννέθεν
Οψέ 'γεννέθεν κι αύρι 'νεστέθεν
Τον εγέννεσεν η Παναγία
Τον ανέστεσεν αε-Παρθένος
Τον επέρπαξαν οι χ̌ίλ' Εβραίοι
Ας σα 'κρόντικα κι ας σην καρδίαν
Αίμαν έσταξεν πλεγήν κ' εφάνθεν
ούμπ' αμ έσταξεν εμυροστάθεν
εμυρίστεν ατ' ο κόσμος ούλον
για μυρίστ' ατο και συ αφέντη
Έξω στην αυλή δένδρον εστάθεν (φύτρωσε)
Δένδρον άκαυον και κυπαρέσσι
Δέρ' ατ' ο ήλον δέρ' ατ' αέρας
Ρούζ'νε τ' άθια 'θε, μυρίζ' αυλέαν
Εκατέβ' αφκά σο σταυροστράτ'
Δαβαίν' άλογα δαβαίν' μουλάρια̤
Χρυσοκάλυβα καλυβωμένα
Σο κιφάλ'ν ατουν χρυσόν τουλπάν' εν'
Και σα μέσα 'τουν χρυσόν ζωστήραν
Χώρτσον κι έπαρεν ανεμοπόδ'κα
Και χρυσοκαλυβωμένα
Δέβα σο ταρέζ' κ' έλα σην πόρταν
Χα τσιρόπα χά μηλόπα
Χα ξερά κοκκυμελόπα
Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρια̤
Θέλ'νε ούβας (χουρμάδες) θέλ'νε λεφτοκάρυα̤»   Κάλαντα Χριστουγέννων Νικόπολης (Γαρέσαρης) Πόντου

Θήμισμαν Χριστουγέννων (υπο Περσεφόνης Παπαδοπούλου εκ Κερασούντος)

«Χριστός γεννέθεν χαρά σον κόσμον
Χα καλή ώρα, χα καλής ημέρας
Χα καλόν παιδίν οψές εγεννέθεν
Οψέ εγεννέθεν το βράδυ εστάθη
Τον εγέννεσεν η Παναγία
Τον ανέστησεν αϊ-Παρθένος
Εκαβάλκεψεν χρυσόν μουλάριν
Εκατήβεν σο σταυροδρόμιν
Σταυροδρόμιν και μυροδρόμιν
Έρπαξαν ατον οι σ̌κύλ' Εβραίοι
Ας σ 'αρχρόντικα κι ας σην καρδίαν
Αίμαν έσταξεν πρωϊ και βράδυ
Μύρον έτονε και μυρωδία
Να μυρίστ' ατο και συ αφέντα
Έξου στέκουν τα παλικάρα̤
Και θυμίζουν τον νοικοκύρην
Νοικοκύρης και βασιλέας
Εσέναν πρέπ' αφέντη μου
Ολόχρυσον κοντύλιν
Τρουγιούλου γιούλου μάλαμαν
Κι' όλο μαργαριτάριν
Να ζείς κ' εσύ και τα παιδιά
να 'ν' η βοήθειά σου.
Εισπολλάτη»

Εισπολλάτη (επιφώνημα Χαλδίας) = εις πολλά έτη  & 'σπολλάτη (επιφώνημα Οινόης και Τρίπολης) = εις πολλά έτη  Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Ινέπολης - Κασταμονής Πόντου & Νέον έτος σήμερον άρχεται Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Ινέπολης & Κασταμονής Πόντου ΚΧΟ Πύρριχος

Χωρίον Αντρεάντων Αμισού (υπο Γ. Κ. Χατζόπουλο κατ' αφήφηση της μητρός του Αφροδίτης Χατζοπούλου)

"Χριστός γεννέθεν ση χαράς τον κόσμον
Χα καλή ώρ', χα καλής ημέρα
Χα καλόν παιδίν τ' οψέ γεννέθεν
Τ' οψέ γεννέθεν τ' ουράν' νεστάθεν
Εκαβάλκεψεν χρυσόν μουλάριν
Εκατήβεν σο σταυροδρόμιν
Έρπαξαν ατον οι χ̌ίλ' εβραίοι
Ας σα κρόντικα (πνεύμονες) κι ας σην καρδίαν
Άφτει κερίν, κρατεί βαγγέλον
Γράφτει κι ο Χριστόν την Παναϊαν
Την Παναϊαν την Θεοτόκον"

Σουρμένων

«Ποψιζ'νό βραδύ, καλό βραδάκι,
'πόψ εγεννέθε καλό παιδάκι
Τον εγέννεσεν Αε-Μαρία
τον εκρέμασαν ση καλαμιώνα
Ση καλαμιώνα και μη φροντούσα (ή βροντούλα)
Έξ' που στέκουν τα παλικάρια
Και θυμίζουν (ψάλλουν) την αφεντιά σου
Θέλουν μήλα και πορτοκάλια.
Και του χρόνου»

Σουρμένων (υπό Π. Χ. Εφραιμίδη) Παλαιό Χριστουγεννιάτικο δημώδες άσμα

«'Ποψι'ζνή βραδή, καλό βραδάκι,
'πόψ εγεννέθε καλόν παιδάκι
'πόψ' εγεννέθε κι αύρεν εστάθεν
Τον εγέννεσεν αϊ-Παρθένος
Τον ανέστησεν η αϊ-Μαρία
Τον επίασαν οι σ̌κύλ' εβραίοι
Σκύλ' εβραίοι και μύρ' εβραίοι
τον εκρέμασαν στην Σκαλαμιόνα
Σκαλαμιόνα και σ' αίθριον τόπον
Αμ' αφέντα και μη κοιμάσαι
Κι αν κοιμάσαι στα ξύπνα̤ σ' 'κ' είσαι
Ξύπνα̤ σ' 'κ' είσαι σαν το γεράκι
Και δα̤κόνησον σαν το παιδάκι
Άψον το κερί κ' έλα σην πόρταν
Έξ' που στέκουν τα παλικάρα̤
Και θυμίζ'νε (ψάλλουν) την αφεντιά σου»  Χριστούγεννα και Κάλαντα στον Όφι του Πόντου

Είναι γεγονός ότι οι Έλληνες του Πόντου όσο πλησίαζαν τα Χριστούγεννα και το τέλος του χρόνου συνήθιζαν να λένε το δίστιχο:  «Έρθαμε σον Χριστιαννάρ' κι ο Χριστόν πα 'γεννέθεν, τα μήνας ένταν δώδεκα κι ο χρόνον πα τελέθεν»

Η ευχή που ακουγόταν στο τέλος του χρόνου ήταν: «Κάλαντα καλός καιρός, και πάντα και του χρόνου»

Στο Σταυρίν
Έρθεν και ο Χριστουγεννιάτες με τα χ̌ιόνια̤ ασπρογενιάτες

Στα Σούρμενα
Κι ο Χριστιαννάρτς φέρ' κρύον, 'σαν εκείνον π' έχ̌' τον βίον

Στην Κρώμνη
Ο Χριστια̤νάρτς φέρ' χ̌ιόνια̤  και λαρών' όλια̤ τα πόνια̤

Τη Χριστού όλ' αναλλάζ'νε, και τα πετεινάρια̤ σπάζ'νε  Άναρχος Θεός, Κάλαντα Χριστουγέννων Ατά Παζάρ / Πόντος

Την παραμονή σταματούσαν κάθε εξωτερική δουλειά και απλά συμπλήρωναν τις τελευταίες λεπτομέρειες για τη μεγάλη γιορτή. Τα κάλαντα τα έλεγαν τα παιδιά συνήθως το απόγευμα ή το βράδυ της παραμονής και στις 4 το πρωί χτυπούσε η καμπάνα για να πάνε στη εκκλησία. Την ημέρα αυτή όλοι θα φορούσαν καινούργια ρούχα και παπούτσια και θα ετοίμαζαν τα πιο καλά φαγητά.  Σε πολλά μέρη έβαζαν στο τζάκι ένα κούτσουρα το «χριστοκούρ'» το οποίο άναβαν μόλις χτυπούσε η καμπάνα και θα κρατούσαν αναμμένη τη φωτιά τρεις μέρες τα «Χριστουήμερα» όπως έλεγαν τις τρεις μέρες των Χριστουγέννων. Για γούρι σε άλλες περιοχές το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκαιγαν στην φωτιά ένα χλωρό κλαδί από απιδιά και το νέο έτος από μηλιά. Πρόσεχαν να καίγεται όρθιο και να μην πέσει γιατί πίστευαν πως θα χαλάσει το γούρι. Από το βράδυ τα παιδιά της ευρείας οικογένειας, έκοβαν κλαδιά αχλαδιάς πού τα καβαλούσαν σαν άλογα, έφταναν στη πόρτα του σπιτιού και μπαίνοντας φώναζαν: « Χριστούγεννα και κάλαντα και φώτα και καλοχρονία και καλοκαρδία και να ζήσει ο πατέρας και η μητέρα και όλοι οι σπιτικοί». Μόλις έμπαιναν στο σπίτι ο πατέρας τους έδινε φιλοδώρημα μετά έπαιρνε τα φανταστικά άλογα κάρφωνε στο δήθεν στόμα τους από μια μπουκιά ψωμί και τα έβαζε κοντά στο τραπέζι, οπότε άρχιζαν το φαγητό. Οι Μωμόγεροι, γνωστό και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια είναι ένα ποντιακό λαϊκό δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα - Πρωτοχρονιά - Θεοφάνια με ευχετηριακό χαρακτήρα. Μωμό(γ)εροι ονομάζονταν οι ιερείς του Μώμου, οι ακόλουθοί του στη μεγάλη γιορτή που τελείται κάθε χρόνο την ίδια πάντα χρονική περίοδο, από 25 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου, την περίοδο που ονομάζεται Δωδεκαήμερο ή Καλαντόφωτα. Μωμό΄ερος επί των ημερών μας εσήμαινε κυρίως πρόσωπον μεταμφιεσμένον και με προσωπίδα το οποίον ελάμβανε μέρος εις τας κωμικάς παραστάσεις τας διδομένας από 1 μέχρι 6 Ιανουαρίου, δηλαδή από του νέου έτους μέχρι των Θεοφανείων» (Δ.Κ. Παπαδόπουλος "Σταυριώτης" Τα Μωμοέρια ήτοι ο Ποντιακός Καρνάβαλος). Παρακολουθείστε το βίντεο μου για τα Κοτσαμάνια & τα Κάλαντα Πρωτοχρονιάς της Πάφρας του Πόντου, Σάββας Κουρουτζίδης Ακριτοχώρι Σερρών Η προσεκτική μελέτη του δρώμενου δίνει επαρκή στοιχεία να ισχυριστούμε ότι οι Μωμόγεροι δεν είναι απλά προχριστιανικό δρώμενο, που δάνεισε πολλά στοιχεία στη διονυσιακή λατρεία, αλλά υπήρξε το αυτούσιο υλικό της δραματικής τέχνης του Αρίωνα του Μηθυμναίου (διθύραμβος), του Θίασου (ιερατείο διονυσιακής λατρείας) και του Θέσπη (άρμα Θέσπιδος), που αργότερα τελειοποιήθηκε από τον Αισχύλο, το Σοφοκλή, τον Ευριπίδη και τον Αριστοφάνη (ελληνικό δράμα). Η αυτόνομη - παράλληλη πορεία του δρώμενου δεν κλονίστηκε όταν κατέρρεε η διονυσιακή λατρεία και παρήκμαζε το αρχαίο ελληνικό δράμα. Το δρώμενο συνεχίστηκε στον Πόντο κατά τη ρωμαϊκή, βυζαντινή και οθωμανική περίοδο και μεταφέρθηκε στην Ελλάδα στο Νομό Κοζάνης (αλλά και αλλού) από τους ξεριζωμένους Έλληνες Ποντίους πρόσφυγες  το 1923. Κορυφαίο ιστορικό γεγονός αποτελεί, η αναβίωση του δρώμενου την Κυριακή 4 Ιανουαρίου 2009, στη Λιβερά της Τραπεζούντας, από απογόνους προσφύγων του χωριού, που ζουν σήμερα στην Ελλάδα.   Παρακολουθείστε μια Χριστουγεννιάτικη εορτή στο χωριό μου του 2008 Α μέρος  & Παρακολουθείστε μια Χριστουγεννιάτικη εορτή στο χωριό μου του 2008 Β μέρος  (πρόκειται για δύο βίντεο απο την Χριστουγεννιάτικη γιορτή που είχαμε διοργανώσει και παρουσιάσαμε με τα παιδιά του χωριού μας, την Ευκαρπία του νομού Κιλκίς, η οποία έτυχε μεγάλης αποδοχής και προσέλευσης). 

Πηγή για τα λαογραφικά των μηνών του έτους αποτελεί η ανεπανάληπτη εργασία της κυρίας Έλσας Γαλανίδου - Μπαλφούσια, έκδοση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών του Αρχείου του Πόντου, (παράρτημα 19, Αθήνα 1999),  υπό τον τίτλο Ποντιακή Λαογραφία "Οι Τέσσερις Εποχές και οι μήνες τους". 

Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com 

Add comment