Κερασινός, Ιούνιος. ΉΘη και έθιμα των Ελλήνων στον Πόντο.
Ο Ιούνιος είναι ο έκτος μήνας του χρόνου. Εξ' αρχής είχε 29 ημέρες αλλά με τη διόρθωση του ρωμαϊκού ημερολογίου απέκτησε 30. Για την ονομασία του υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη υποστηρίζει ότι προέρχεται από τη θεά Ήρα που λεγόταν Juno και στη γενική κλήση Junonis, στο όνομα της οποίας ήταν αφιερωμένος. Η δεύτερη, ότι προέρχεται από τον Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, πρώτο ύπατο της Ρώμης.
Παρακολουθείστε το βίντεο μας για τον Κερασινό - Ιούνιο μήνα
Ο μήνας αυτός είναι αντίστοιχος προς τον Σκιροφοριώνα του Aττικού ημερολογίου. Μεταξύ 21ης και 22ας του μήνα αυτού έχουμε τη θερινή τροπή του ήλιου οπότε είναι και η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου. Στην Ελλάδα λέγεται Θεριστής, Θέρτης, Πρωτογιούνης κ.ά. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στον Μέγα Συναξαριστή αναφέρει σχετικώς για τον μήνα Ιούνιο : Ο Μην Ιούνιος έχει ημέρας Λ (30). Η ημέρα έχει ώρας ΙΕ (15) και η νύξ ώρας Θ (9). Ο Ιούνιος είναι όνομα Λατινικόν παραγόμενον από την λέξη Γιούνο που δηλώνει την ψευτοθεά Ήρα, επειδή κατ΄ αυτόν τον μήνα ετίμουν την Ήραν με τελετάς οι παλαιοί Ρωμαίοι. Στον Πόντο είχε τις ονομασίες Θερ'νός και Κερασινός (από τα κεράσια). Μάλιστα για την όμορφη κοπέλα που είχε χείλη σαν κεράσια έλεγαν πως ήταν κερασ̌όχ̌ειλος. Στην Ινέπολη ο μήνας Ιούνιος λεγόταν και Αϊ-Γιάννης. Στην Τραπεζούντα και τη Σάντα έλεγαν : Κερασινέσ̌' βούτορον, θέλοντας να δηλώσουν το βούτυρο που παρήγαγαν κατά τον Κερασινό (Ιούνιο) μήνα. Επίσης έλεγαν Κερασάπιν, δηλαδή Κερασινό άπιον (αχλάδι). Στη Χαλδία χρησιμοποιούσαν το όνομα Κεράσα ή Κερασία το οποίο έδιναν σε ζωντανό που γεννήθηκε το μήνα αυτό. Στον Κερασινό τύχαινε συνήθως η κινητή γιορτή του Αγίου Πνεύματος, τ' Αε-Πνευμάτ' ή τ' Α-Πνεμάτ' ή τ' Αε-Πνεύματονος. Τη μέρα αυτή θεωρούσαν ως κακή για διάφορες δραστηριότητες όπως το να ανέβουν σε δέντρο ή να κοιμηθούν ή να κάνουν μπάνιο στη θάλασσα. Ο κ. Αντώνιος Παπαδόπουλος στο έργο του «Σύμμεικτα Ροδοπόλεως Πόντου -Δοξασίαι περί των μηνών» της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών – Αρχείον Πόντου Τόμος 26ος - Αθήνα 1964, αναφέρει σχετικώς : Ιούνιος – Κερασινός. Ωνομάζετο έτσι διότι ωρίμαζαν τα κεράσια. Στις 15 του μηνός αυτού οι κτηνοτρόφοι ανήρχοντο εις τα υψηλά οροπέδια διότι έλυναν τα χιόνια. Εκτός των εορτών Πέτρου και Παύλου, εορτάζετο και η εορτή του Αγίου Ονουφρίου στις 12 Ιουνίου και του Αγίου Ιωάννου στις 24 Ιουνίου.
Δημοτικό τραγούδι Κερασούντας (πηγή : Στάθης Ευσταθιάδης)
Έρθεν ο Κερασινός, τα κεράσα̤ τα καλά, λάμπ’ ο ήλεν σα ραχ̆ά, σ΄ολουνούς τρανόν χαράν.
Έρθεν ο Κερασινός τ’ ευλογίας τα πολλά, οι ανθρώπ’ είν’ χαρεμέν’ κι η ζωή παντού γελά.
Έρθεν ο Κερασινός και ο ήλον καντηλίζ, η εγάπ’ γλυκύν κεράσ’, τ’ εμόν την κάρδα̤ν βρουλίζ’
Επωδός
Έρθεν ο Κερασινός και ο ήλεν ο ζεστόν, έρθεν κι η εγάπ’ τ’ εσόν’ βρούλ’τσεν την κάρδα̤ν τ’ εμόν'. Παρακολουθείστε το σχετικό μου βίντεο για το δημοτικό τραγούδι της Κερασούντας με τίτλο Έρθεν ο Κερασινός
Εορτές του Κερασινού (Ιουνίου).
Τη 12η του μήνα, τιμάται η μνήμη του Αγίου Ονουφρίου που εόρταζε στη Ροδόπολη. Στην Οινόη τον Άγιο Ονούφριο τον καλούσαν Νούφρη και στην Τραπεζούντα χαϊδευτικά Φίκο.
Τη 23η - 24η του μήνα τιμάται η μνήμη στο γενέθλιο του Αγίου Ιωάννη του Προφήτη και Πρόδρομου. Ο Άγιος Ιωάννης και στον Πόντο όπως και σε όλη την Ελλάδα, έφερε πολλά ονόματα, και τις ημέρες αυτές ο λαός άναβε φωτιές και τηρούσε ένα πανάρχαιο έθιμο που σήμερα είναι γνωστό ως Κλήδονας. Ήδη από το Βυζάντιο υπήρχε έθιμο την 1η του μήνα να ανάβουν φωτιές μπροστά από τα σπίτια τους και να πηδούν από επάνω πιστεύοντας ότι αυτή η πράξη τους εξαγνίζει, διώχνει το κακό και χαρίζει υγεία. Τον ζ΄ αιώνα η εν Τρούλω σύνοδος απαγόρευσε το έθιμο ως ειδωλολατρικό, όμως δεν κατόρθωσε να το εξαφανίσει και διασώζεται ως τις ημέρες μας. Κλήδονας = κληδών όνος = οιωνός = προμύνημα = κληδονίζω = προμηνύω = προμαντεύω.
Τη 29η του μήνα τιμάται η μνήμη των Αγίων Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στον Μέγα Συναξαριστή : "Ιούνιος μήν λήξιν ώδε λαμβάνει, Θεώ δε δόξαν τώ αλήκτω προσφέρει"
Πηγή για τα λαογραφικά των μηνών του έτους αποτελεί η ανεπανάληπτη εργασία της κυρίας Έλσας Γαλανίδου - Μπαλφούσια, έκδοση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών του Αρχείου του Πόντου, (παράρτημα 19, Αθήνα 1999), υπό τον τίτλο Ποντιακή Λαογραφία "Οι Τέσσερις Εποχές και οι μήνες τους".
Ποντιακή Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
