Ο Πέντε Πέντες του Φίλωνος Κτενίδη. Μια αξέχαστη φυσιογνωμία της Τραπεζούντας
Από που ήρθε; Πόσων χρόνων ήταν; Είχε κανέναν στον κόσμο; Κανείς δεν έμαθε ποτέ. Όλοι όμως τον γνώριζαν. Μικροί και μεγάλοι, Έλληνες και αλλοεθνείς, και τον αγαπούσαν όλοι. Ήταν ο Πέντε-Πέντες. Οι τούρκοι τον αποκαλούσαν πέσ-πέσ. Τον έβλεπες πάντα με ένα καλάθι στην πλάτη, στο χέρι είχε το ραβδί και στο κεφάλι το φέσι πάντα τσαλακωμένο και χωρίς φούντα.
Τα ρούχα του ήταν βγαλμένα από όλες τις γκαρνταρόμπες των εύπορων της Τραπεζούντας. Τα παπούτσια του ήταν πάντα μεγάλα και ευρύχωρα. Το μουστάκι του άλλαζε σχήμα ανάλογα με το γούστο του μπαρμπέρη που τον κούρευε. Τα μάτια του, πετούσαν σπίθες κάτω από κάτι πυκνά-πυκνά φρύδια, μάτια που γελούσαν πάντα, όπως και τα χείλη του, και όλο του το είναι. Κανείς δεν τον είδε ποτέ κατσουφιασμένο ή θυμωμένο. Αν στο δρόμο του αντάμωνε ποτέ καμμιά κηδεία, ρωτούσε : Πόζο έν πόστος; Κοκκινίτσα έν πόστος; Εϊ βάϊ, βάϊ, άχ βάχ….και γελούσε, ενώ όταν συναντούσε γαμήλιο πομπή, έλεγε : Κοτζιαμάνο…νυφίτσα, άχ νάτο πενί νυφίτσα…, πόζο κούτι-κούτι μπέ !
Θα διερωτάται κάποιος, τι σόϊ διάλεκτος ήταν αυτή. Ήταν η διάλεκτος του Πέντε-Πέντε. Δεν ήξερε καμία γλώσσα, γιατί είχε τη δική του. Μα, ήταν κουφός, μουγγός; Κάθε άλλο. Κι όμως, δεν μιλούσε καμία γλώσσα. Μυστήριο. Πόζον ήταν ο άνδρας. Κοτζιαμάνο ο σύζυγος, Νυφίτσα η νύφη (νυφούλα δηλαδή), Κοκκόνα ή κοκκονίτσα η κάθε γυναίκα. Πόστος ήταν ο θάνατος, Τζίλι παπά το καινούργιο ρούχο. Θεμά σε ήταν η ύβρις του, δηλαδή ανάθεμά σε. Ο Πέντε-Πέντες ήταν η χαρά των παιδιών και ο καλύτερος τρόπος να περνούν την ώρα τους οι αργόσχολοι και προ παντός οι γυναικούλες των συνοικιών. Καμάρωνε σαν τον φώναζε κανείς : Θεόδωρε. Αυτό ήταν το πραγματικό του όνομα. Πάντως σαν ήθελε να του αναθέσει κάποιος, κάποιο θέλημα, έπρεπε να τον προσφωνήσει Θόδωρε, ενώ εκείνος ήταν τιμιότατος στις υπηρεσίες του, σε οτιδήποτε μετέφερε με το καλάθι του. Είναι πολλά τα ανέκδοτα γύρω από τον αλησμόνητο αυτό τύπο της Τραπεζούντας.
Πηγή: Ποντιακή Εστία, τεύχος 4ο Θεσσαλονίκη - Απρίλιος 1950.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
