Το Σεμέν και οι Σεμενλήδες. Ποντιακή Εστία τεύχος 41 (Μάϊος 1953).
Το Σεμέν υπαγόταν διοικητικώς στην Κερασούντα και Εκκλησιαστικώς στη Μητρόπολη Κολωνίας. Το Σεμέν ήταν το κέντρο των πέριξ 11 χωριών του Γιαλαγλί. Οι ονομασίες των χωριών ήταν οι παρακάτω:
1. Αλουτζίν
2. Αρμούτελη
3. Άρτας
4. Αχουλού
5. Βέηαλαν
6. Γαβάχλουτζα
7. Ίνταλαν
8. Καράπαναγετα
9. Κιαβούρπικι
10. Λάαλαν
11. Σεμέν
12. Σινανλού Το Σεμέν και οι Σεμενλήδες (παρακολουθείστε το βίντεο)
Τα παραπάνω 11 χωριά για οκτώ μήνες το χρόνο είχαν το Σεμέν ως κεντρική αγορά. Στο Σεμέν υπήρχαν όλα τα είδη των καταστημάτων και καλά Σχολεία, πλήρες Δημοτικό Σχολείο με καλούς διδασκάλους. Οι Σεμενλήδες διακρίνονταν παντού, ενώ είχαν διαφορετικά ήθη και έθιμα από τα υπόλοιπα γύρω χωριά. Η πλειοψηφία των Σεμενλήδων μαζί με το βαφτιστικό τους όνομα είχαν κι ένα παρατσούκλι. Ακούστε μερικά: Τζοντζίκ, Φολέα, Παντίκ, Πορπάς, Τζινπάς, Ταλόντζ, Λαζουδά, Τανατζή, Πιλπίλ, Πούρο, Λειφτός, Τζαρκέζ, Κούρτος, Κλέφτης, Νενέκ, Σκύλος, Άρκος, Αλεπός, Τσάκαλος, Χονδρέανος, Καπιτάνος, Φουρτών, Πασάλ, Φατίκ, Ταρτάρ, Τσιντάρ, Πελίκ, Κούκουδα, Λελέ, Λελέτζ, Τομπούλ, Κιστάκ, κτλ… Μεταξύ τους αλλά και με τους ξένους, τους άρεσε να πειράζονται με φάρσες και αστείες επινοήσεις. Είχαν έμφυτο χιούμορ και διάθεση για πειράγματα. Όλοι ευχαριστιόνταν τη συναναστροφή με τους Σεμενλήδες αλλά και όλοι φοβόντουσαν τις ατελείωτες φάρσες τους. Παραθέτω μερικά περιστατικά από τα οποία μπορεί να γίνει κατανοητός ο ευτράπελος χαρακτήρας των Σεμενλήδων.
Πρώτη αφήγηση:
Το Σεμέν είχε πολυτελή Εκκλησία (Ναό). Κτίστηκε τα έτη 1853 – 1862 στη μνήμη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Πανηγύριζε στις 29 Αυγούστου. Κατά τα έτη 1850-1870 το Σεμέν είχε 7 ιερείς. Μέχρι το 1880 είχαν σκορπίσει στην Ορτού (Κοτύωρα), Απτάλ, Ρωσσία και αλλού και μέχρι το 1915 απόμειναν μόνο 2 ιερείς, ο παπα-Γεώργιος και ο παπα-Πολύκαρπος. Από τους 7 ιερείς του χωριού ο πλέον ικανός και ευπαρουσίαστος ήταν ο παπά-Τριαντάφυλλος και ο αντάξιος υιός του παπά-Κωνσταντίνος ο οποίος συνόδευε τον Δεσπότη (Μητροπολίτη) σε όλες τις περιοδείες του. Κάποτε πήγαν σε ένα χωριό όπου οι χωρικές έφεραν ένα νέο και μία νέα για να πάρουν άδεια γάμου. Η νέα ήταν πολύ άσχημη. Τους εξετάζει ο Δεσπότης και τους βρίσκει συγγένεια 6ου βαθμού, αρνούμενος να τους δώσει εκδώσει άδεια γάμου. Κατόπιν παρακαλούν οι χωρικοί τον παπά-Τριαντάφυλλο να μεσολαβήσει για τους δύο νέους. Συμφωνεί για τη μεσολάβηση (αλλά και για την αμοιβή) και πηγαίνει στο Δεσπότη λέγοντάς του: Άγιέ μου, είδατε πόσον άσχημος είναι η κόρη αυτή; Λοιπόν ή θα δώσητε άδειαν με την αμοιβήν αυτήν δια να την πάρει ο νέος αυτός ο χάχας, ειδάλλως ή εσύ θα την πάρεις ή εγώ που δεν έχομεν γυναίκας (ο παπά-Τριαντάφυλλος χήρεψε 35 ετών). Εγέλασε με την πρόταση αυτή ο Δεσπότης και αμέσως έδωσε την άδεια.
Δεύτερη αφήγηση:
Κατά τα έτη 1885-86 ο παπά-Τριαντάφυλλος μαζί με το γιό του τον παπά-Κωνσταντίνο, προσκλήθηκαν στην Ορτού. Βρισκόταν τα χρόνια εκείνα ένας Έλληνας υπήκοος, Άγγελος Γλυκής στο όνομα, έμπορος τίμιος, τακτικός της Ορτούς, ο οποίος εργαζόταν ιδίως με τα μαλλιά. Άγγελος ήταν στην όψη και στην καρδιά. Με αυτόν αλλά και με άλλους προύχοντες της Ορτούς συν-διασκέδαζαν σχεδόν κάθε βράδυ παρέα με τον παπά-Τριαντάφυλλο. Σε μια λοιπόν παρέα λέει ο Γλυκύς τον παπά-Τριαντάφυλλο: Για σένα λέγουν ότι δε γνωρίζεις να γράψεις την υπογραφή σου, θα σε παρακαλέσω εδώ στο καθαρό χαρτί θα γράψεις την υπογραφή σου για να αποστομώσουμε τους συκοφάντες σου. Γράφει την υπογραφή του ο παπά-Τριαντάφυλλος, την βλέπει ο Γλυκύς και η παρέα και λέγουν: Μπράβο, πολύ ωραία γράφετε! Πάνω σ’ αυτήν την υπογραφή του, δια το αστείο, γεμίζει το ανοιχτό του χαρτιού, χρέωσιν 300 οκάδες μαλλιού πληρωτέου μετά τρείς μήνες εις τον έμπορον! Ο Γλυκύς και η παρέα του, γίνονται μάρτυρες του χρέους. Μετά από την πάροδο 6 μηνών, επισκέπτεται την Ορτού ο Μητροπολίτης και του διηγούνται τα του χρεωστικού γραμματίου. Φωνάζουν μια βραδιά τον παπά-Τριαντάφυλλο σε απολογία μπροστά στο Μητροπολίτη. Τον ρωτά λοιπόν ο Δεσπότης: Παπά-Τριαντάφυλλε, εσύ, αντιπρόσωπος του Δεσπότη και αζάς στο Καϊμάκη κοντά, πρόβατα δεν έχεις, που λοιπόν βασιζόμενος πήρες δια γραμματίου τα λεφτά του εμπόρου; Η προθεσμία έληξε ήδη δύο μήνες και δεν πληρώνεις. Άγιε μου! Απαντά με θάρρος ο παπά-Τριαντάφυλλος, δια να κάμω λοιπόν αυτό το χρέος εις τον Γλυκύν, θα είχα μια βάση και η βάση μου ήταν να περιμένω εσάς για να κουρέψω τα δικά σας γένια και τα δικά μου για να ξεπληρώσουμε το μαλλί του Γλυκού !!!
Τρίτη αφήγηση:
Στο Σεμέν το 1885 είπαμε ότι απέμειναν δύο ιερείς, ο παπά Γεώργιος και ο παπά Χαράλαμπος. Στις ημέρες αυτών των δύο ιερέων αλλά και μια δεκαετία πρίν άρχισε να σχηματίζεται η ευαγγελική (προτεσταντική) εκκλησία και κοινότητα και το 1/3 των Σεμενλήδων ήταν ευαγγελικοί. Το 1889 ένας νέος και μια νέα ευαγγελιστές κι οι δυό ήθελαν να παντρευτούν. Επειδή οι γονείς του νέου δεν ήθελαν, οι ευαγγελικοί δεν τους στεφάνωναν. Αποτείνονται λοιπόν στον παπά Χαράλαμπο για να τους στεφανώσει με δύο μετζίτια. Ο παπα Χαράλαμπος όμως δεν συγκατανεύει επειδή ήταν ευαγγελικοί. Αποτείνονται στον παπα Γεώργιο ο οποίος αμέσως παίρνει τα δύο μετζίτια και τους στεφανώνει. Ο παπα Χαράλαμπος συγκαλεί την επιτροπή της εκκλησίας, και αποφασίζουν την καθαίρεση του παπα Γεώργιου. Την επόμενη Κυριακή, ήταν η σειρά του παπα Γεώργιου να λειτουργήσει στο Ναό ο οποίος και λειτούργησε χωρίς να λάβει καθόλου υπόψη του την καθαίρεση. Πέντε μήνες μετά, επισκέφθηκε το χωριό ο Δεσπότης και κατάγγειλαν τον παπα Γεώργιο για την πράξη της ανυποταξίας του. Απολογούμενος ενώπιον του Αρχιερέως ο παπα Γεώργιος είπε: Αυτούς που στεφάνωσα, εγώ ο ίδιος του έχω βαφτίσει. Ζήτησαν τη στέψη τους και τους στεφάνωσα ως καθήκον μου. Τώρα θέλετε αδικαιολογήτως να με καθαιρέσετε εσείς, δικαίωμά σας είναι. Ιδού, σας παραδίδω και το καλιμάφκι που μου δώσατε και αποσύρομαι για να δουλέψω στους αγρούς και να ζήσω. Δε φοβούμαι καθόλου τη ζωή Άγιε μου!. Σκέφτηκε πολύ καλά όλα τα παραπάνω ο Δεσπότης, τον αθώωσε και συμβούλεψε τους πάντες να φέρονται φρόνιμα στο εξής.
"Το Σεμέν και οι Σεμενλήδες". Πηγή: Ποντιακή Εστία τεύχος 41. Κείμενο: Λάζαρου Αμανατίδου Κατερίνη, Μάϊος 1953. (Απόδοση στην Νεοελληνική δημοτική γλώσσα Βασίλειος Β. Πολατίδης).
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
