Τα χωριά Κλητώ και Λαζού και λίγη ποταμολογία. Οφιουντικά σημειώματα Σταύρου Κοκκινίδη
Τα χωριά αυτά βρίσκονται ανατολικά του Καλοπόταμου σε απόσταση η μέν Λαζού μιας περίπου ώρας η δε Κλητώ μιας ώρας πάνω από τη Λαζού, στην περιφέρεια της επαρχίας Ριζαίου.
Επειδή αυτά γειτνιάζουν περισσότερο με την Οφιούντα σχεδόν αποτελούν ένα σύνολο με τα υπόλοιπα χωριά της Οφιούντας. Τα χωριά Κλητώ και Λαζού και λίγη ποταμολογία Οφιουντικά σημειώματα Σταύρου Κοκκινίδη. Επι των ημερών μας η Κλητώ βρισκόταν σε παρακμή διότι οι κάτοικοι της διασκορπίστηκαν τήδε κακείσε και οι τελευταίες εναπομείνασες οικογένειες εγκαταστάθηκαν στη Λαζού κι έτσι ερημώθηκε το χωριό στο οποίο υπήρχε ο ναός επ’ ονόματι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ο οποίος σωζόταν άθικτος στην ερημιά. Λέγεται ότι σε μια περιοδεία του ο αρχιερεύς της επαρχίας εκείνης περιελθών την ενορία εκείνη όπου δεν έτυχε υποδοχής και περιθάλψεως την καταράστηκε να ερημωθεί όπως κι έγινε αργότερα. Εν τούτοις, το χωριό αυτό αποτελεί την πατρίδα της ηγεμονικής οικογένειας των Ριζών οι οποίοι χρημάτισαν αρχιμεταλλουργοί στη Χαλδία έχοντας μεγάλη δύναμη. Στην Κωνσταντινούπολη και στη Βλαχία κάποιοι εξ’ αυτών χρημάτισαν ηγεμόνες. Η δε Λαζού αποτελούμενη τελευταία από τριάντα οικογένειες, διατηρούσε ναό και σχολείο. Στις ιστορίες της Μονής Σουμελά αναφέρεται ότι τα χωριά αυτά υπάγονταν στην εξαρχία της Μονής Σουμελά αλλά για άγνωστο λόγο αναφέρεται επίσης ότι ο Καλοπόταμος (στην πραγματικότητα κακός ποταμός, κατ’ ευφημισμό ελέγετο Καλός Ποταμός), λεγόταν Τσαλιμοπόταμος, ενώ ποτέ οι Οφιούντιοι αποκαλούσαν τον Καλοπόταμο ως Τσαλιμοπόταμο. Άξιον απορίας είναι τούτο γιατί να αναφέρεται με αυτή την ονομασία καθώς τα νερά του είναι διαυγή. Από τα ποτάμια της Οφιούντας ως Τσαλιμοπόταμος θα μπορούσε να ονομαστεί ο ποταμός Ύσσος (Σουρμαίνων) επειδή έχει μόνιμα τα νερά του θολά με λασπώδες χρώμα, εν τούτοις οι τούρκο τον ονόμαζαν Καράδερε χωρίς να κάνουν διάκριση μεταξύ μαύρου και κόκκινου χρώματος. Μαύρος ποταμός στην Οφιούντα υπάρχει αλλά είναι μικρότερος των γνωστών μεταξύ Εβγιάν (Άγιο Ευγένιο) και Μαχνούς, ο οποίος είναι πραγματικά μαύρος (μέλας) αλλά δεν αναφέρεται από τους γεωγράφους.
Παραθέτω και μερικές Παροιμίες του Όφεως:
• Το μωρόν αμούδα̤ κλαίει βυζί ού δίγουν α = εφόσον δεν κλαίει το βρέφος δεν του δίνουν βυζί.
• Το πολλά η φώς ‘ς σα μάτα̤ ού βλάφτ’.
• Τον αγά άγκεψο, το σκαμνί έτοιμο ποίσο = αναφέροντας τον αγά, ετοίμασε το κάθισμα του
• Το τσ̆ιτσ̆έκ, το τσ̆ιτσ̆έκ τερεί κι ανοίζ’
• Τρανό μη κουρεύεις α, ού πορείς να στεγάεις α = μη στήνεις μεγάλο το σπίτι, δε θα μπορέσεις να το σκεπάσεις
• Μοιρα̤στής – κομπωτής = όποιος διαμοιράζει, εξαπατά
Οφιουντικά σημειώματα Σταύρου Κοκκινίδου: Τα χωρία Κλητώ και Λαζού και λίγη ποταμολογία. Πηγή: Ποντιακή Εστία, τεύχος 56-57ον Θεσσαλονίκη 1954
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com