Γεωγραφικόν και ιστορικόν Λεξικόν Χαλδίας Πόντου (44): Καραϊσάρ δάγ ή Καράσαρης Γωνέα, Καρακαγιά, Καρακοτίλ, Καρά Μουσταφάς ή Ποτάμιον της Άτρας, Καρέλ & Καρμούτ.
Το Καραϊσάρ δάγ ή Καράσαρης Γωνέα. Όρος υψηλόν στα δυτικά της Αργυρούπολης με υποτειχίσματα εις την βάσιν από της εποχής του 17ου αιώνος, εξ ου και θρυλείται ότι ετύγχανε αλυσοδεμένον όμοιον όρος υπάρχει εις το σχήμα και εν Σεμπίν Καραχισάρ εξ ου και το όνομα. Κάτωθεν αυτού ήτο η ενορία του Αγίου Ιωάννου. Αφιέρωμα Καραϊσάρ δάγ ή Καράσαρης Γωνέα, Καρακαγιά, Καρακοτίλ
Η Καρακαγιά. Μαύρη πέτρα, χωρίον εν τη περιφέρεια του Μαυραγγελίου και ιδίως εν τω ποταμώ Κιοσέδων με οκτώ (8) ελληνικά και δεκαοκτώ (18) Τούρκικα σπίτια και ναό του Αγίου Χαραλάμπους. Καραϊσάρ-δάγ, ή Καράσαρης Γωνέα, Καρακαγιά – Μαύρη Πέτρα, Καρακοτίλ, Καρά-Μουσταφάς ή Ποτάμι της Άτρας, Καρέλ, Καρμούτ, Κάσγα, Καστέλ, Μονοβάντων, Μόχωρα, Μούζενα, (Κυρίως Μούζενα-Πάς̆ Μούζενα), Τσιμερά, Ωραιόκαστρον (Χάτσ), Άγιος Φωκάς, Σίσ̆ι͜α, Παλλαδάντων, Αγρίδ, Πωρία, Μασούρα, Χάραβα (Κινέη), Μουγαλτά, & Μουρουζάντων / Το χωρίον Καράκαγια της επαρχίας Αργυρούπολης του νομού Τραπεζούντας του Πόντου
Το Καρακοτίλ. Η πολυπληθέστερη ενορία του Λερίου με πενήντα (50) ελληνικές οικογένειες, Κεντρική σχολή με 3 διδασκάλους και ναό του Αγίου Κωνσταντίνου.
Ο Καρά Μουσταφάς ή Ποτάμιον της Άτρας. Πηγάζει εκ του Ταρσόν Δάγ ή Κιαβούρ Δάγ και χυνώμενο μετά από 5 ώρες ρουν εις τον Κάνιν ποταμό παρά το Ικί Σουϊν. Επ’ αυτού υπάρχουν τα χωρία Τετελί, Δεβρεντσή, Χρυσούλ, Μαρούφ, Μοναστήρ, Μάλαχα, Γαλάζερα, Μόξιφα, Θέμπεδα, Τσολόχ̆ένα, Χάσκιοη, Κοτύλια, Τσαρούχωνος, Άγιος Μιχαήλ, Ψωμάντων, έπαυλις Χ”Κωνσταντίνου, Χούσ-Χάραβα και Τσακ άπαντα με οπωροφόρους κήπους. Εις τον Καρά Μουσταφά συμβάλλουν και τα ποτάμια Δέρραινας και Νίβαινας. Απο τον Άγιο Μιχαήλ Αργυρούπολης Πόντου στο Ελληνικό χωριό Хасаут-Греческое στη Ρωσία - Παρακολουθείστε επίσης και το παρόν αφιερωματικό μου βίντεο
Το Καρέλ. Κείται στην περιφέρεια Τεμιρτσίκιοης από την οποία απέχει μία ώρα. Είχε δώδεκα (12) οικογένειες ομογενών και έξι (6) τουρκικές και ναό προς τιμή της Κυρίας Θεοτόκου.
Το Καρμούτ. Περιφέρεια και έδρα επισκοπής, άλλοτε με ομώνυμον ποτάμιον και ομώνυμον χωρίον με εβδομήντα (70) οικογένειες ομογενών και δύο (2) ενορίες και ναούς του Τιμίου Σταυρού και των Αγίων Θεοδώρων.
Γεωγραφικόν και ιστορικόν Λεξικόν των χωρίων κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας. Γεωργίου Κανδηλάπτου Κάνεως Διδασκάλου-Δημοσιογράφου. Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε. Στο αφιέρωμα αυτό γνωρίζουμε τα χωριά, τα ποτάμια, τα όρη, τα τοπωνύμια και τις Ιερές Μονές της επαρχίας Χαλδίας κατά αλφαβητική σειρά. Ένα εξαιρετικό και μοναδικό πόνημα του αείμνηστου κ. Γεωργίου Κανδηλάπτη Κάνι. Συνεχίστε την ενημέρωσή σας στα επόμενα αφιερώματά μου.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
