Η Γαλλίανα, το Πυργί, Αη-Παύλον, Του Δράκ’ το λιμνίν και ο Αη-Γεώργης ο Περιστεράς της Ματσούκας του Πόντου

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Πόλεις - Περιοχές - Οικισμοί - Χωριά

Η Γαλλίανα ήταν μια περιοχή του Νομού Τραπεζούντας, στην επαρχία Ροδοπόλεως, με 18 χωριά από τα οποία τα 14 ήταν ελληνικά και 4 τουρκικά. Τα ελληνικά χωριά που βρίσκονταν στ’ αριστερά του ποταμού Γαλανού (παραποτάμου του Πυξίτη) ήταν Του Τσαγκάρ ή Ρωμανού, Του Μαντρανού, Του Μισαηλάντων, Η Ζαβρία, Του Αρμενή, Του Σεϊτανάντων, Τα Κοτύλια, Τα Λιβάδια, ενώ στα δεξιά του ποταμού κείτονταν τα χωριά Κουταλά, Τεμιρτζάντων, Βάλαινα, Ζίλμα και Τσουπανού.

Γαλίανα Τραπεζούντας Πόντου. Το τελευταίο χωριό της Γαλλίανας επ’ ονόματι Κουστουλάντων, βρισκόταν στην άλλη πλευρά της Γαλλίανας απέναντι από το μοναστήρι τ’ Αγεργί’ του Περιστερά, στον παραπόταμο του Γαλανού (του Κουστουλάντων το Ποτάμ’) που ενώνονταν με τον Γαλανό ποταμό, στον Διπόταμο, λίγο πιο κάτω από το χωριό Όλασσα. Ενωμένα πλέον τα δύο ποτάμια ως “Διπόταμον”, χύνονταν στον Πυξίτη ή της Παναγίας το ποτάμ’ ή του Μιχιρτζή και μαζί από κει και πέρα ως Πυξίτης χύνονται στην Μαύρη θάλασσα αριστερά της Τραπεζούντας. Το όρος Γουδούλ’, πάνω στο οποίο βρισκόταν του Γουδουλά ο Κάστρον, χώριζε την Γαλλίανα από την Ματσούκα ανάμεσα στα χωριά Βάλαινα απ’ την πλευρά της Γαλλίανας και Σκαλίτα απ΄την πλευρά της Ματσούκας. Του Σκαλίτα (το χωρίον) ήταν πατρίδα του ξακουστού καθηγητή και συγγραφέα Περικλή Τριανταφυλλίδη που έχει αφήσει σημαντικά έργα τα «Ποντικά» και τους «Φυγάδες». Άννα Δαβίδ Κομνηνή - Τη Γουδουλάς ο Κάστρεν. Το Πυργί, ήταν ένα θαυμάσιο οροπέδιο, ολοπράσινο το καλοκαίρι με πλούσιο χόρτο που παρέμενε πράσινο και τον χειμώνα. Βρισκόταν σε επίπεδη τοποθεσία με μια πλούσια βρύση με κρύο νερό, όπου υπήρχαν ιδιοκτησίες των Μισαηλάντων γνωστά θέρετρα σε όλη την Γαλλίανα αλλά και στους Τραπεζούντιους παραθεριστές ή προσκυνητές του Περιστερεώτα οι οποίοι εκεί ξεφάντωναν και γλεντούσαν. Δεξιά του Πυργί υπήρχε το ύψωμα «Τα Κουρκουρέας», κατάφυτο όλο από αζαλέες και κούμαρα ανθισμένα όλο το καλοκαίρι που κανείς βλέποντας τα από μακριά παρουσίαζαν εικόνα πυρκαϊάς στο βουνό από λουλούδια. Με διφόρια (θάμνους) που στρώνονταν στην γη, κάτω από το βάρος του πλούσιου και γλυκύτατου καρπού τους. Η Γαλλίανα, το Πυργί, Αη-Παύλον, Του Δράκ’ το λιμνίν & ο Αη-Γεώργης Περιστεράς Ματσούκας. Ανατολικά του Πυργί είχε μια λίμνη αρκετού βάθους επ’ ονόματι «του Δράκ’ το λιμνίν». Έλεγε η παράδοση ότι κάποτε ήταν στόμιο ηφαιστείου και ήταν τόσο βαθύ που ενωνόταν υπογείως με την Μαύρη Θάλασσα. Σαν παράδειγμα έφερε ότι κάποτε στην λίμνη αυτή βούλιαξε ένα βόδι που μετά από δύο μέρες βγήκε στην παραλία της Τραπεζούντας. Βορειότερα του Πυργί είχε έναν λόφο ύψους τριακοσίων μέτρων με πυκνό δάσος. Στην κορυφή του είχε ένα παρεκκλήσι του Αι-Παύλου, όπου, την ημέρα της εορτής του γινόταν μεγάλο πανηγύρι με συμμετοχή όλων των Γαλλιανιτών με γλέντια και τραγούδια και χορούς και ντουφεκίδι. Από του Δράκ’ το λιμνίν και τον Άγιο Παύλο, στην κατωφέρεια, άρχιζε το μεγάλο παρθένο και πυκνό δάσος του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου (Περιστερά). Υπήρχαν δέντρα πανύψηλα και μεγάλα που τρείς άνθρωποι μαζί δεν ήταν ικανοί να αγκαλιάζουν τους κορμούς τους. Δέντρα κάθε λογής : Οξιές, έλατα, δρυς, φτελιές, καστανιές, αγριομηλιές, αγριοαχλαδιές, καρυδιές και κλήθρα. Από το Πυργί στο μοναστήρι η απόσταση δεν ήταν πάνω από είκοσι λεπτά πεζοπορία. Όταν ομάδες από προσκυνητές παίρναμε τον κατήφορο προς το μοναστήρι, οι ντουφεκιές μας και η λύρα ακούονταν ως εκεί που άρχιζαν οι καμπάνες της υποδοχής. Όλοι οι καλόγεροι μαζεύονταν στο προαύλιο του μοναστηριού να μας υποδεχτούν με την εικόνα του Αγίου. Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα Γαλίανας Πόντου. Το μοναστήρι μας, πάνω σε ένα μονοκόμματο πανύψηλο βράχο έχει μια θέα υπέροχη απ΄ όλες τις πλευρές. Από κάτω είχε λαχανόκηπους τους οποίους καλλιεργούσαν και περιποιούνταν οι καλόγεροι. Είχε αρκετά καρποφόρα ήμερα δέντρα, καρυδιές, φουντουκιές κτλ. Για να ανέβουμε πάνω στο μοναστήρι, υπήρχαν 92 ή 98 πέτρινα σκαλιά. Οι καλόγεροι μας υποδέχονταν πάντα με μεγάλη χαρά και συγκίνηση και μας έστρωναν αμέσως τραπέζι στο οποίο κάθονταν μαζί μας και οι ίδιοι. Την τελευταία φορά που επισκέφθηκα το μοναστήρι το 1913, (γιατί το 1914 τελείωσα το γυμνάσιο της Τραπεζούντας κι έφυγα στο εξωτερικό), ηγούμενος ήταν ο Γρηγόριος Παντελίδης από τα Λιβάδια και απ΄ τους καλογέρους απ΄ όσους θυμάμαι, ήταν ο Aρχιμανδρίτης Θεοδόσιος Παντελίδης απ’ τα Λιβάδια, ο αρχιμανδρίτης Ιλαρίων από του Αρμενού, ο Γεράσιμος Περσίδης από την Βάλαινα, ο Άνθιμος Σιδηρόπουλος από του Τερμιτζάντων, ο Αζαρίας, ο Αθανάσιος, ο Γρηγόριος Σιδηρόπουλος ιεροδιάκονος από τα Λιβάδια επίσης, ο Γεώργιος Γωνιάδης δόκιμος από το Μισαηλάντων (Σανταίος). Τους άλλους τους ξέχασα. Ο ηγούμενος Γρηγόριος, ο Θεοδόσιος, ο Γρηγόριος Σιδηρόπουλος, ο Γεράσιμος και ο Ιλαρίων ήσαν μορφωμένοι καλόγεροι. Το μοναστήρι καταστράφηκε από πυρκαϊά το 1905, αν δεν με γελά η μνήμη μου, γιατί ήμουν μικρό παιδί τότε. Ξαναχτίστηκε από συνδρομές των Ελλήνων κυρίως των Ελλήνων της Ρωσίας με εράνους που έκανε εκεί ο αρχιμανδρίτης Θεοδόσιος. Θυμάμαι ότι το 1907 ή 1908 ήρθε από την Ρωσία (Νοβοροσίσκ), ο χωριανός μας Αντών Παύλοβιτς Χαρτοματζής και έδωσε στο μοναστήρι εκατό χρυσές λίρες για την ανοικοδόμηση του καμπαναριού της μονής. Το μοναστήρι μας, ο Άι-Γιώργης ο Περιστεράς όπως τον λέγαμε, ήταν ένας στύλος υπεράσπισης για τον χριστιανισμό και τον ελληνισμό της περιφέρειας μας. Ενίσχυε τους απόρους, είχε κρυφό σχολειό, υποστήριζε την ίδρυση σχολείων και ήταν μία αλησμόνητη δόξα του Πόντου. Ματσούκα - Macka (Επαρχία Ροδοπόλεως) Πόντου. (Χωριά, Τοπωνύμια, Ήθη, Έθιμα, Χοροί, Θρύλοι, Παραδόσεις, Χοροί, Πρόσωπα) // Οι εξαρχίες και τα χωριά της Ματσούκας του Πόντου