Στην βιβλιοθήκη της Εστία Νέας Σμύρνης που έχει την τιμή να διασώζει και να διαφυλάττει σαν την πιο πολύτιμη κληρονομιά αρκετά χειρόγραφα μνημεία-κώδικες, διάφορα έγγραφα και επιστολές, όλα απομεινάρια του χαμένου ελληνισμού της Μικράς Ασίας, έπεσε στα χέρια μου τελευταία ένας κώδικας από ένα μοναστήρι της Αληθινής του Πόντου.
• Παναγία Γουμερά (Μεσοχάλδιο). Στα παρακάτω τρία videos γίνεται εκτενής αναφορά στα ιστορικά, γεωγραφικά και λαογραφικά στοιχεία για την Ιερά Μονή της Παναγίας της επονομαζομένης του "Γουμερά".
Η Παναγία Σουμελά είναι ένα μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα , σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού. Σύμφωνα με την παράδοση, το 386 οι Aθηναίοι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος οδηγήθηκαν στις απάτητες βουνοκορφές του Πόντου μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, με σκοπό να ιδρύσουν το μοναχικό της κατάλυμα.
Ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος κατέχει την πρώτη θέση μετά την Κυρία Θεοτόκο στη λατρεία των Ελλήνων του Πόντου. Έτσι δικαιολογούνται τα εκατοντάδες ιερά προσκυνήματα, ναοί, παρεκκλήσια και ιερές μονές προς τιμήν του. Κορυφαία μονή και πασίγνωστη σε όλο τον Πόντο ήταν η Ιερά Μεγίστη Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα στη Γαλλίανα της Ματσούκας.
Ο χριστιανισμός και ο μοναχισμός έχουν μακρά ιστορία στον Πόντο. Στις δύσβατες και απόκρημνες περιοχές του, και κυρίως στον ευρύτερο χώρο της Τραπεζούντας, οργανώθηκαν από νωρίς μοναχικές κοινότητες.
