Ματσούκα. Επαρχία του νομού Τραπεζούντας, φημισμένη για τα μοναστήρια της: Παναγίας Σουμελά, Ιωάννη Προδρόμου του Βαζελώνα και Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα. Είχε πρωτεύουσα το Τζεβισλούκ (Μάτσκα). Πρίν το 1914 ο ελληνικός πληθυσμός έφτανε τις 38.000.
Κοτύωρα. Ο Ξενοφών αναφέρει την πόλη ως αποικία της Σινώπης, ο δε Όμηρος στην Ιλιάδα την αποκαλεί Κύτωρο. Το όνομα Κοτύωρα προέρχεται από το βασιλιά της Παφλαγονίας Κότυο και την ώρα (φρούριο). Μετα την ίδρυση του βασιλείου του Πόντου από τους Μιθριδάτες, τα Κοτύωρα υποτάχθηκαν σ' αυτούς.
Πρόλογος: Οι πιο γνωστές πόλεις του Πόντου, ιδρύθηκαν ή επανιδρύθηκαν από τους αποικιστές του ευρύτερου ελλαδικού χώρου, οι οποίοι και αποτελούσαν τους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στη μητρόπολη και τις νέες πατρίδες.
Ανατολικά της Τραπεζούντας σε απόσταση 16 ωρών βρίσκεται η επαρχία του Όφεως με πρωτεύουσα το Σολακλή. Λίγοι επισκέφθηκαν και γνώρισαν τη δράση των ομογενών μας σ' εκείνο το μέρος ένεκα του φόβου των ληστοσυμμοριών που δρούσαν στον τόπο εκείνο. Μόνο ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος επισκεπτόταν ενίοτε το εκεί ποίμνιο του.
Στον δημόσιο δρόμο που βρίσκεται στην κωμόπολη Άρτασσα (Άρδασσας) και οδηγεί προς την Αργυρούπολη, βρίσκεται το χωριό "Πέντε Εγκλησίες", που οι τούρκοι το ονόμαζαν "Μπές Κλισέ" το οποίο περιβαλλόταν από διάφορα οπωροφόρα δέντρα και απο εύφορα χωράφια.
