Οι Μωμόγεροι των Ελληνοποντίων της Ατζαρίας - Οι Μωμόγεροι στις πρωτοχρωνιάτικες και γαμήλιες τελετές των σύγχρονων ποντίων στην Ατζαρία. Αφήγηση της Ευρεθής Σαββίδου του Χρήστου στα ρωσικά, έτος γέννησης 1912

« Οι μωμόεροι τρόμαζαν τα παιδία. Ο γέρος είχε κουδουνάκια στη ζώνη. Έμπαιναν μέσα και χορεύανε, τα κουδουνάκια κάνανε : γκράν γκράν γκράν. Στη μέση αυτός είχε κουδουνάκια. Οι μωμόεροι άρχιζαν να τσακώνονται με τον διάβολο, τον ρίχνανε στο πάτωμα και κάθονταν από πάνω. Ο διάβολος φορούσε στρογγυλό καπέλο και προεξείχαν κέρατα. Το καπέλο λεγόταν κουκούλα. Όταν άκουγα ότι έρχονται οι μωμόγεροι, τους έδινα λεφτά έξω, για να φύγουν αμέσως και να μη τρομάξουν τα παιδιά».
3 Δεκεμβρίου 1990, Μόσχα.  Αρχείον Πόντου Τόμ. 47 Σελ 184

Το φόρισμαν τη νύφες 'ς ση Μαζερά τη Ματσούκας

'Σ σην χαρά σ' νύφε ξάϊ μη κλαίς, περ' παλαλά θ' εφτάμε

Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα, σήμερον ξιχωρίγουνταν μάνα και θαγατέρα

Δείτε το σχετικό βίντεο με το δημώδες γαμήλια άσμα Φορίστ ατεν απ την Μαζερά της Ματσούκας του Πόντου

Σήμερον άσπρος ουρανός, σήμερον άσπρη μέρα, σήμερον στεφανώνεται αητός την περιστέραν, σήμερον στεφανούντανε αητός κι η περιστέρα

Άνοιξον θεία μ' άνοιξον, άνοιξον το πορτόπο σ', εχ̌' κι έρχουμες να παίρομε τ' έμορφον το κορτσόπο σ'

Γαμήλια Έθιμα του χωρίου Καπίκιοϊ Τραπεζούντας

Η εκλογή της νύφης γινόταν απο τους γονείς του γαμπρού και μάλιστα τα παλιότερα χρόνια, σε μικρή ηλικία. Κάποτε, μόλις γεννιόταν κορίτσι σε φιλικό οικογενειακό σπίτι, χάραζαν την κούνια του κοριτσιού και το νεογέννητο προοριζόταν για το παιδί του χαράκτη. Το ψαλάφεμα - η ζήτηση της νύφης - γινόταν απ' ευθείας απο τους γονείς του νέου, αν είχαν οικειότητα με τους γονείς της νύφης, ή διαφορετικά με προξενειά. Η προξενήτρα σε καμία περίπτωση δεν έπαιρνε χρήματα, αλλά συνήθως φιλοδώρημα με μορφή ρουχισμού. Άν υπήρχε συγκατάθεση, έλεγαν οι γονείς : «δίγομε τον λόγον εμουν» ( λογόδομαν). Αυτό ήταν αρκετό. Κάποτε μάλιστα εγένοντο και μνηστεία με την ευλογίαν του ιερέως -σημάδεμα. Τότε αντάλλασαν και δώρα.

Οι αρραβωνιασμένοι μέχρι του γάμου τους, σπανίως συναντιόντουσαν. Μόνο κατα τα τελευταία χρόνια ο γαμπρός επισκεπτόταν το σπίτι της αρραβωνιαστικιάς του και μάλιστα μόνο κατα τις Κυριακές. Η αρραβωνιαστικιά ποτέ δεν ονόμαζε τον γαμπρό με το όνομα του, αλλά με την λέξη εκείνος. Πολλές φορές και μετά τον γάμο για αρκετά χρόνια τον αποκαλούσαν «εκείνος» και ποτέ ο άντρας μου. Όταν γινόταν διάλυση του αρραβώνα, επέστρεφαν τα δαχτυλίδια - έκλωθαν τα σημάδια -. Ο γάμος γινόταν πάντα πρίν την νηστεία των Χριστουγέννων ή του Πάσχα και πάντοτε ημέρα Κυριακή. Τρείς ημέρες πρίν γινόταν η πρόσκληση, - λάλεμαν. Συγγενής του γαμπρού ή παιδί φιλικής οικογένειας μοίραζε μικρές πίτες στα συγγενικά και φιλικά σπίτια. Ιδιαιτέρως στο σπίτι του γαμπρού έδιναν μεγάλη πίτα και στα γειτονικά σπίτια μικρή λαμπάδα. Ο λαλετής αμειβόταν απο τους καλεσμένους. Ιδιαίτερη πρόσκληση δίνετε στους οργανοπαίκτες.

Πρόχειρη Μικροσυσκευή Οικοκυράς στον Πόντο 

1. ΤΟ ΚΑΡΝΑΛ
Πλεκτό με ημισφαιρική βάση καλάθι, φαρδύ στα πλάγια,
στενεύει ελαφρά προς το στόμιο. Κρέμεται από λαβή, σε σχήμα
ημικυκλίου, πλεκτή, όπως και το καλάθι, από λεπτούς
ημικυλινδρικούς ράβδους, κατά προτίμηση κρανιάς , ή ξύλινες
λεπτές ταινίες, από νεαρά βλαστάρια , πολύ ελαστικές στο
πλέξιμο.

2. ΤΟ ΖΥΜΩΤΡOΝ
Ξύλινη σκάφη, μόνο για ζύμωμα ψωμιού και για τίποτε άλλο.

3. ΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣ Ή ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΤΕΣ
Το συνηθισμένο εικονοστάσι , δεν έλειπε από κανένα σπίτι. Και
οι φτωχοί ακόμα , φιλοδοξούσαν να έχουν ένα .Από το εικονοστάσι
ο επισκέπτης χαρακτηρίζει το νοικοκυρεμένο κι αρχοντικό σπίτι
που επισκέπτεται για πρώτη φορά. Ηταν το ιερότερο κόσμημα του
σπιτιού , ο εικονοστάτες.