• Home
  • Λαογραφία

Που οδεύει η μουσικοχορευτική μας παράδοση ;

μουσική,χορός,ποντιακός,παράδοση,κάρς,τραπεζούντα,ματσούκα,παϊπούρτη,έρπαα,οινόη,πόντοςΟφείλω να επισημάνω ότι από της ελεύσεως των Ελλήνων του Πόντου και του Καυκάσου στην Μητροπολιτική Ελλάδα μετά την περιβόητη ανταλλαγή των πληθυσμών και μέχρι σήμερα, η παράδοση (κυρίως αναφέρομαι στη μουσικοχορευτική) η οποία εδραιώθηκε και επικράτησε ευρέως, ήταν εκείνη του ανατολικού (όπως καθιερώθηκε να λέγεται) Πόντου, ήτοι της ευρύτερης περιφέρειας της Τραπεζούντας συμπεριλαμβανομένων των επαρχιών της (Κρώμνης - Σαντάς - Ματσούκας - Αργυρούπολης - Χερροιάνων κτλ).

Παρακολουθείστε τι ορίζει ως παράδοση και τι ως παραδοσιακό ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης

Print

Ο θώπεκας κι ο άρκον. Παραμύθια απ' τον Όφι του Πόντου

 Παραμύθια,μύθοι,αισώπου,σαχτάρια,χοισίμους,θώπεκα,άρκος,καρτασλούκ,μαγαρά,βρούχνα,καβουρμά,όφις,πόντου,λαογραφία,γλώσσα  Ένας άρκος κι ένας θώπεκας εποίκανε καρτασλούκ και εξέβανε ‘ς σ’ άβ. Επείασε άρκο ένα πρόβατο και έφερεν α ΄ς ση μαγαρά, απόθε εμένανε και εποίκαν α καβουρμά και έβαλαν α σ΄ένα σκεύος. Ας σ’ ένα δύο ημέρας υστέρ επήγε άρκο ΄ς σοι χοισίμους ατ’ και ο θώπεκας απ΄αδά μερέα έφαε την καβουρμά και εγόμωσε το σκεύος σαχτάρα̤. Άντα έρθε άρκο και είδε το σκεύος, ερώτεσε τον θώπεκα : «Ντο έχ αδαμπέσ’;» εκείνος πάλ’ είπε : «εβρουχνέασε τ’ απανκές η καβουρμά, φύσα ‘το ας χάται η βρούχνα». Άρκο παλ εφύσεσε και τα μάτια̤ π’ εγομώθανε σαχτάρα̤ και εστραβώθε, και ο θώπεκας εδώκεν α φωτία.

Print

Ο ζουρνάς των Ελλήνων του Πόντου

ζουρνάς,ζούρλα,όμποε,πνευστά, μλσικά,όργανα,πόντου,παρχάρια,χοροί,οξύαλος,suona,shawm, laba,haidi,κλέφτης,επιστόμιο,κανέλι,τσιπόνι,τσαμπούνα,φούρλα,καπάζουρνά,καραμούζα,πίπιζαΕισήγηση Βασιλείου Β. Πολατίδη στο πρώτο συνέδριο για τα πνευστά του Πόντου το Σάββατο 21 Απριλίου 2018 στην Προσοτσάνη Δράμας με τίτλο : Ο ζουρνάς παρά τοις Έλλησιν του Πόντου. Παρακολουθείστε όλο το συνέδριο εδώ  
«Πήγαινε στα δημοτικά τραγούδια, στην δημοτική τέχνη, στην χωριάτικη και την λαϊκή ζωή για να βρεις την γλώσσα και την ψυχή σου, και με αυτά τα εφόδια αν έχεις μέσα σου ορμή και φύσημα, θα πλάσεις ότι θέλεις, παράδοση και πολιτισμό και αλήθεια και φιλοσοφία (Ίων Δραγούμης)»

Η σημερινή μου εισήγηση έρχεται να απαντήσει στα ερωτήματα :
• Τι είναι ο ζουρνάς
• Από ποια υλικά κατασκευαζόταν
• Ποια είναι τα μέρη που τον αποτελούν
• Σε ποιες περιοχές παιζόταν
• Από ποιους παιζόταν και με ποιο τρόπο
• Ποιο είναι το εύρος του στη μουσική κλίμακα και τέλος
• Ποια ακριβώς ήταν η χρήση του

Print

Η Τρυγόνα και ο Αετός στην Ποντιακή λαογραφία

τρυγόνι,τρυγώνα,περιστέρι,αετός,ελλήνων,ποντίων,αητέντς,γάτζουρας,ρδανίν,ζουρνά,ταούλι,ατλούς,πούσατλους,γαλάτα,σ̌ορσ̌ότα,σορσότα,βροχάλα,δαβρί,χορός,τραγούδιΣυχνά στην ποντιακή δημοτική παράδοση και ποίηση απαντώνται τρία πουλιά : το Τρυγόνι, το περιστέρι και ο αετός. Είναι τα αγαπημένα πουλιά των Ελλήνων Ποντίων. Ο αετός ή αητός ή αητέντς ή γάτζουρας εκπροσωπεί την ανδρεία, την τόλμη, την δύναμη και το μεγαλείο.  «Αητός επεριπέτανεν ψηλά ‘ς σα επουράνια̤»
Είναι ο ισχυρός βασιλιάς των αιθέρων. Τα παιδιά τον αγαπούσαν εξαιρετικά αλλά και τον φοβόντουσαν. Μόλις τον έβλεπαν να ζυγίζει μεγαλοπρεπώς τα φτερά του στα ύψη, άρχιζαν τις φωνές : «Αητόν ! Αητόν ! …ή…Γάτζουρα ! Γάτζουρα ! Εκχ̌ύεν η σ̌ουρβά σ’ κι εκάγαν τα πουλία σ’»

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο στον ανάποδο χορό Τέρς και το ομώνυμο τραγούδι της Τρυγώνας

Print

Κειμήλια Πλατάνων & Τραπεζούντας Καρακασίδου Παναϊλας

κειμήλια,καρακασίδου,παναϊλα,πλάτανα,τραπεζούντα,κιοστέκι,εγκόλπιο,λαχόρι,ταραπουλούζΤα κατωτέρω κειμήλια, μου τα παρέδωσε η κυρία Καρακασίδου Παναϊλα με πάσα ευλάβεια και αγάπη κατά τον μήνα Αύγουστο του έτους 2017 στην Ηλιούπολη Θεσσαλονίκης. Την ευχαριστώ θερμά για την τιμή.


κειμήλια,καρακασίδου,παναϊλα,πλάτανα,τραπεζούντα,κιοστέκι,εγκόλπιο,λαχόρι,ταραπουλούζΚάτοχος του εγκολπίου Αι-Γιώργη είναι η κυρία Καρακασίδου Παναϊλα. Το Κληρονόμησε από την γιαγιά της Ανθή Καρακασίδου-Παντελίδου του Στυλιανού. Η Ανθή Καρακασίδου γεννήθηκε στα Πλάτανα της Τραπεζούντας το 1910. Στα Πλάτανα έμενε με την μητέρα της, τις δύο αδερφές της, τον αδερφό και τη νύφη της. Στην Ελλάδα ήρθε μόνη της σε ηλικία 13 ετών με την ανταλλαγή. Αποβίωσε στο Βασιλούδι Θεσσαλονίκης πλήρης ημερών σε ηλικία 96 χρόνων με πολλά παιδιά και εγγόνια.

Print

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ