Το Ατά Παζάρ ήταν επαρχία της Νικομήδειας της Μικράς Ασίας. Τα Ελληνικά χωριά που κατοικήθηκαν από Ελληνοπόντιους ήταν τα : Κεστανέ μπουνάρ, Κιραζλή, Καρά μπελίτ, δύο χωριά με την ονομασία Τσοπάν γιατάκ, Κουρούτερε, Πάραλη, δύο χωριά με την ονομασία Γενή Ντάγ, Αρτίζπελη, Γιασ̆λίκεσκίτ, Σούπατακ, Κουρούμεσε, Τσ̆αλτάβαζ και Άχτας. Αυτά τα χωριά αποτελούσαν την επαρχία του Ατά Παζάρ που ονομαζόταν Καράσου.
Είναι πολλάκις δύσκολον αλλά και ευχάριστον συνάμα το έργον της ευρέσεως του ετύμου μιας λέξεως, διότι ως γνωστόν η ομίχλη του παρελθόντος ενίοτε δυσκόλως παραμερίζεται, αλλά αποδίδει ωσαύτως καρπούς ικανοποιήσεως στον γράφοντα αλλά και λίαν ευχαρίστους δια το όλον πόνημα ης περισυλλογής του λαογραφικού, γλωσσολογικού κλπ υλικού της όντως κιβωτού της αρχαιότητος, Ποντιακής γλώσσης, η οποία προστάζει τον καθένα να συνεισφέρει ότι δύναται προς Δόξαν της προσφιλούς μας Πατρίδος.
Στο απώτατο ανατολικό σημείο του Νομού Άγκυρας έκειτο ο κασαμπάς (επαρχία) Ακ Ντάγ Ματενί αποτελούμενος από 180 χωριά. Είχε την έδρα του στο Μεταλλείο Ακ Δαγ Μαδέν, πόλη που απείχε 300 χλμ. ανατολικά απ την Άγκυρα, περίπου 200 χλμ. νοτιοανατολικά της Σαμψούντας και περίπου 100 χλμ. δυτικά της Σεβάστειας. Βρίσκεται στις υπώρειες του Ακ Ντάγ (Λευκού όρους) και εκτείνεται αμφιθεατρικά παρα τον Ίρι ποταμό. Στα νοτιοανατολικά της πόλεως υψώνεται επιβλητικά ο κατάφυτος από δρύς και πεύκα, λόφος του Αγίου Γεωργίου όπου ανεγέρθη και ομώνυμο παρεκκλήσιο.
Το Αγορέν, χωριό αμιγώς Ελληνικό με 80 οικογένειες βρισκόταν στην επαρχία Γενή Χάν του νομού Σεβάστειας. Είχε μια εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δύο παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής και της Αναλήψεως του Σωτήρος Χριστού, καθώς και ένα ελληνικό σχολείο με 40 μαθητές και έναν καλόγερο για δάσκαλο. Το χωριό ήταν χωρισμένο σε 4 μαχαλάδες :
1. Των Τοξιδέων Τοξάν Μαχαλά
2. Των Ιντζιαδέων Ιντσάν Μαχαλά
3. Των Ερυθρουπόλεων και
4. Των Τσακαλιδέων Τσακαλά Μαχαλά.
Προύχοντες του χωριού ήταν ο Τοξίδης Παναγιώτης και ο Αυκατούρ Παναγιώτης.
Η Τσίτη ή Τσίτε όπως κακώς λεγόταν, ή Σίδη όπως συνήθως γραφόταν, ήταν ένα απ' τα προοδευτικότερα χωριά της εκκλησιαστικής επαρχίας Χαλδείας του Πόντου. Βρισκόταν σε δίωρη απόσταση από την Άρδασσα, εξάωρη απ' την Αργυρούπολη και εικοσιτετράωρη απ' την Τραπεζούντα. Είναι άγνωστος ο χρόνος της εποίκισης της. Αν όμως πιστέψουμε στην παράδοση η οποία λέγει ότι η Τσίτη είναι αποικία του ομώνυμου χωριού των Σουρμένων Τσίτα, τότε πρέπει να υποθέσουμε ότι η Τσίτη είναι από εκείνα τα χωριά που σχηματίσθηκαν (μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τους Τούρκους ) από φυγάδες των παραλίων της Μαύρης Θάλασσας.
