Άκ Δάγ Μαδέν, Ιστορική γεωγραφική λαογραφική και εθνική αναφορά
Στο απώτατο ανατολικό σημείο του Νομού Άγκυρας έκειτο ο κασαμπάς (επαρχία) Ακ Ντάγ Ματενί αποτελούμενος από 180 χωριά. Είχε την έδρα του στο Μεταλλείο Ακ Δαγ Μαδέν, πόλη που απείχε 300 χλμ. ανατολικά απ την Άγκυρα, περίπου 200 χλμ. νοτιοανατολικά της Σαμψούντας και περίπου 100 χλμ. δυτικά της Σεβάστειας. Βρίσκεται στις υπώρειες του Ακ Ντάγ (Λευκού όρους) και εκτείνεται αμφιθεατρικά παρα τον Ίρι ποταμό. Στα νοτιοανατολικά της πόλεως υψώνεται επιβλητικά ο κατάφυτος από δρύς και πεύκα, λόφος του Αγίου Γεωργίου όπου ανεγέρθη και ομώνυμο παρεκκλήσιο.
Read more ... Add new comment
Το Αγορέν, χωριό αμιγώς Ελληνικό με 80 οικογένειες βρισκόταν στην επαρχία Γενή Χάν του νομού Σεβάστειας. Είχε μια εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δύο παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής και της Αναλήψεως του Σωτήρος Χριστού, καθώς και ένα ελληνικό σχολείο με 40 μαθητές και έναν καλόγερο για δάσκαλο. Το χωριό ήταν χωρισμένο σε 4 μαχαλάδες : 
Η Τσίτη ή Τσίτε όπως κακώς λεγόταν, ή Σίδη όπως συνήθως γραφόταν, ήταν ένα απ' τα προοδευτικότερα χωριά της εκκλησιαστικής επαρχίας Χαλδείας του Πόντου. Βρισκόταν σε δίωρη απόσταση από την Άρδασσα, εξάωρη απ' την Αργυρούπολη και εικοσιτετράωρη απ' την Τραπεζούντα. Είναι άγνωστος ο χρόνος της εποίκισης της. Αν όμως πιστέψουμε στην παράδοση η οποία λέγει ότι η Τσίτη είναι αποικία του ομώνυμου χωριού των Σουρμένων Τσίτα, τότε πρέπει να υποθέσουμε ότι η Τσίτη είναι από εκείνα τα χωριά που σχηματίσθηκαν (μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τους Τούρκους ) από φυγάδες των παραλίων της Μαύρης Θάλασσας. 
