Στον δημόσιο δρόμο που βρίσκεται στην κωμόπολη Άρτασσα (Άρδασσας) και οδηγεί προς την Αργυρούπολη, βρίσκεται το χωριό "Πέντε Εγκλησίες", που οι τούρκοι το ονόμαζαν "Μπές Κλισέ" το οποίο περιβαλλόταν από διάφορα οπωροφόρα δέντρα και απο εύφορα χωράφια. Κάπως ψηλότερα απ τις Πέντε Εγκλησίες άρχιζε η περιοχή του γνωστού χωρίου "Μαντρία" το οποίο βρίσκεται στις πλαγιές του όρους Γορόσ̌.

Ολόκληρη αυτή η περιοχή είχε αναπτυγμένη κτηνοτροφία λόγω των πολλών παρακείμενων δασών.
Παλιότερα βρίσκονταν εδώ διάφορες μάντρες και με την πάροδο του χρόνου άρχισαν να κτίζονται και σπίτια με αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού και τη δημιουργία τριών ενοριών :
Τα αφκά Μαντρία
Τη Μουζαράς και
Τ' απάν' Μαντρία ή Άεν-Παύλον

Πενήντα πέντε οικογένειες αποτελούσαν τα Αφκά Μαντρία που είχαν δημοτικό σχολείο και εκκλησία τιμώμενη στο όνομα του Αγίου Γεωργίου που γιόρταζε κάθε χρόνο στις 3 Νοεμβρίου. Όλη αυτή η περιοχή φημιζόταν για τα οπωροφόρα δέντρα της.

Δείτε το σχετικό βίντεο για τις ενορίες των Μαντρίων

Οι περιφέρειες του Πόντου

Σύμφωνα με το αρχείο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών,
ο Πόντος είχε 13 παραθαλάσσιες και 24 μεσογειακές περιφέρειες.

1.Ριζούντας
2. Όφη
3. Σουρμένων
4. Τραπεζούντας
5. Τρίπολης
6. Κερασούντας
7. Κοτυώρων
8. Φάτσας
9. Οινόης
10. Τσαρτσαμπά
11. Σαμψούντας
12. Πάφρας
13. Σινώπης
14. Ερζερούμ
15. Παιπούρτης
16. Ερζιγκιάν
17. χ̌ερροιάνων
18. Αργυρούπολης

Δείτε το σχετικό βίντεο για τις περιφέρειες των Ελληνικών Πόλεων στον Πόντο

Οι Ελληνικοί Οικισμοί στον Πόντο το 1922

Καταγραφή των κοινοτήτων της περιοχής του Πόντου όπου κατοικούσαν Έλληνες πριν αναχωρήσουν από την Τουρκία το 1922 εξ' αιτίας της αναγκαστικής ανταλλαγής των πληθυσμών.

Η καταγραφή αφορά σε στοιχεία του αείμνηστου Κωνσταντίνου Σ. Ιορδανίδη και είχε δημοσιευθεί στον τριακοστό τέταρτο τόμο του Αρχείου Πόντου της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών το 1977. Ο ίδιος δεν πρόλαβε εν' όσο ζούσε να δεί δημοσιευμένη την καταγραφή/μελέτη του. Το 1971 είχε δημοσιεύσει ένα βιβλίο με τίτλο «Τα χρονικά του χωρίου Τρουψή της επαρχίας Κολωνίας και Νικοπόλεως (Γαράσαρης) του Πόντου (1900-1916).

Εκκλησιαστική επαρχία Αμάσειας

Αμισός (Σαμψούντα)
Αβλουτσ̌ά
Αβτζόγλου
Αγι͜ακλανάν
Αδά τ͜επ͜έ
Αδάμογλου
Άκ – δα̤δά̤ν ή Αϊτογά̤ν
Αλατσ̌άμ
Αλάκι͜οϊ
Αλάν Εμιρλή
Αλή – μπέη
Αμάσεια
Αμισός (χωρία)
Ανδρέα μαχαλεσή
Άνω Τσ̌ενίκ
Αρουτζ̌άκ
Ασάρ – Αγάτς
Ασμανί
Αχλατλή
Βαγτάτ – τσ̌α̤τεσή
Βεζύρ - κι͜οπρού
Γέλιτζες
Γέλ – κιρή
Γένιτζ̌ε
Γιαχουτή μαχαλεσή
Γιαγ – μπασάν
Γιαϊλά – κερή

Δείτε το σχετικό βίντεο για τους Ελληνικούς οικισμούς στον Πόντο το 1922

Η ολοσχερής εξάντληση του γαληνίτου (ασημοχώματος) στα μεταλλεία της Αργυρούπολης και των πέριξ αυτής μεταλλείων, ο πυκνός συνωστισμός πολλών Ελλήνων οι οποίοι προσέτρεχαν στην Αργυρούπολη ωσάν στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ προκειμένου να βρούν ασφάλεια και σωτηρία, αλλά και ο ζωηρός πόθος της τουρκικής κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί το πλούσιο υπέδαφος της αυτοκρατορίας χρησιμοποιώντας τον Ελληνικό πληθυσμό, αυτές ήταν οι τρείς αιτίες που ώθησαν τους εναπομείναντες αρχιμεταλλουργούς στην ανεύρεση νέων μεταλλείων. Αναμφισβήτητες κύρους πληροφορίες βεβαιώνουν ότι το Κιουμούς̌ Ματέν ιδρύθηκε περι τις αρχές του 1800, αρχής γενομένης κατά το 1790 έτος ίδρυσης του Άκ-δάγ του νομού Άγκυρας για να επακολουθήσει ο αποικισμός πλέον των 10 μεταλλείων εκ των οποίων άξια μνείας ήταν τα του Κιουμούς̌-Ματενί, Πακήρ-Τσάϊ της Μερζιφούντας, Περεκετλή μετενί, Κεσκίν ματενί, Πουγά ματενί κλπ. Τα οποία άπαντα κατά το επικρατέν έθιμο υπάγονταν εκκλησιαστικώς στη Μητρόπολη Χαλδίας και Χερροιάνων.

Δείτε το σχετικό βίντεο για το Μεταλλείον Σίμ ή Κιουμίσ̌ Ματέν του Νομού Σεβάστειας του Πόντου